HDR nedir ve neden kullanmalısınız?
HDR, Yüksek Dinamik Aralık anlamına gelir ve hem çok parlak hem de çok karanlık sahnelerde içerikteki ayrıntıları yansıtan bir tekniği ifade eder. Genişletilmiş kontrast aralığında bile daha doğal ve gerçekçi bir görüntü çıkışı sunar. Örneğin, çok karanlık bir mağara sahnesinde, HDR TV'ler mağara duvarlarının görünümünü, rengini ve dokusunu gösterir. Okyanusta bir yatın olduğu bir sahnede ise, parlak güneş ışığıyla aydınlanan arka plana rağmen, tek tek güneş ışınları açıkça görülür.
SDR'ın parlaklığı sınırlıdır ve çok parlak bir şeyi (güneş, bulut, ampul veya ateş) göstermeye çalıştığında renkler ve ayrıntılar kaybolur. HDR ise bu detayları görmemizi sağlar.
HDR'ı kullanmadan önce monitörünüzün ayarlarını yapmalısınız ki en iyi verimi alın
HDR'ı nasıl kullanırım?
Öncelikle bilmeniz gereken ilk şey HDR'ın tak çalıştır olmadığı, gerek Windows gerekse oyunlar olsun uyumsuzlardan ötürü en iyi deneyimi size vermiyor. Bunun için çeşitli mod veya yardımcı programlara ihtiyacınız olacak. Ben size bildiğim tüm alternatif çözümleri göstereceğim. Win+alt+b tuşuna basmak HDR ve SDR arasında hızlıca geçiş yapmanızı sağlar.
Başlangıç: Windows HDR kalibrasyonunu yapın
Bu program HDR parlaklığınızı ayarlamanıza olanak sağlar. Eğer doygunluğu beğenmezseniz bunun içinde doygunluk kaydırıcısı da bulunuyor.
Bu program HDR parlaklığınızı ayarlamanıza olanak sağlar. Eğer doygunluğu beğenmezseniz bunun için de doygunluk kaydırıcısı da bulunuyor. Ayrıca renk yönetiminden SDR ve HDR renk profillerini değiştirebilirsiniz. Renk yönetimine ulaşmak için Windows arama yerine renk yönetimi yazmanız yeterlidir.
HDR performansı her monitör de aynı değil, bazıları zirvede keskin bir düşüş yaşarken bazıları yavaşça düşüş yaşıyor. Bu iki senaryo için de farklı bir HDR ayarı yapmanız gerek. Önce sizin kullandığınız monitör HDR ton eşleşmesine sahip mi bunu öğrenmelisiniz.
Keskin bir düşüş var ise HDR ton eşleşmesi yapmadığı için Talimatları takip edebilirsiniz.
Eğer yavaş bir düşüş varsa HDR Ton eşleşmesi yapıyor, yani talimatları takip etmemelisiniz.
HDR ton eşleşmesi yapan bir monitör de parlaklığı ayarlamak için Rtings'e bakabilirsiniz. Peak %10 ve Peak %100 parlaklık değerlerin girmelisiniz. Maksimum parlaklık için %10 peak, Maksimum tam çerçeve parlaklık için ise peak %100 değerini gireceksiniz.
www.youtube.com
HDR'ı açtım görüntü soluk gözüküyor
Windows masaüstü, tarayıcılar, uygulamalar, youtube vs SDR için tasarlanmıştır. Monitörler de çoğu zaman SDR da gamma 2.2 ye göre ayarlanmıştır. SDR uygulamalar da gama olarak 2.2 yi kullanır. Buraya kadar her şey normal ve uyumlu. Ama Windows da HDR'ı açtığınız zaman gama 2.2'yi SRGB gama ya dönüştürür. Bu yüzden görüntüdeki kontrast'ın azalmasına ve siyahların griye dönmesine yani özetle soluk gözükmesine sebep olur.
Seçenek 1- HDR'ı sadece HDR içeriklerde kullanın
Seçenek 2- Bunu nasıl düzeltebilirsiniz? (geçici çözüm)
www.technopat.net
Gama 2.2 için ICC profili kullanabilirsiniz ve HDR'yi otomatik açmak istiyorsanız AutoActions'u kullanabilirsiniz.
github.com
Dezavantajı
HDR ICC profili gama düzeltmesi bu sorunu çözer ama koyu gri tonlarını siyaha çevirir, yani siyahların ezilmesine yol açar.
HDR da renklerin doygunluğu azaldı
Bunun sebebi SDR da yanlış renklere alışmış olmanız. HDR'ın amacı ekstra doygunluk olmadan doğru renkleri gösterebilmek.
SDR, SRGB renk uzayı için tasarlanmıştır; sizin kullandığınız monitör de SDR'ın sınırladığı SRGB ile kalmayıp panelin tüm renk alanını kullanırsa görüntünün aşırı doygun gözükmesine sebep olur. Bu görüntüye alıştığınız zaman HDR'ın renkleri size kötü gözükebilir. Aşırı doygunluk gözünüze daha hoş gelebilir ama bu renkler doğru değil.
''Özellikle'' QD-Oled monitörlerde insan teni aşırı kırmızımsı gözüküyor, renkler patlak gözüküyor veya görüntü aşırı doygun gözüküyor denilmesinin sebebi de budur. QD-Oled yanlış veya kötü renklere sahip değil, aksine harika renklere sahip. Asıl sorun doğru renk uzayınını kullanmamak. Herhangi bir ucuz IPS monitör de SRGB renk uzayını rahatlıkla aştığı için görüntünün fazla doymuş gözükmesine sebep olacaktır. Özellikle bu doygun renkten şikayet edenler alttaki rehbere bir göz atsın derim.
www.technopat.net
Donuk görüntüden kurtulmak için gözlerinizi SRGB'ye alıştırmanız gerekiyor. İlk başta ben de zorlandım ama alıştıktan sonra çok hoşuma gitmeye başladı.
Çözüm: Renk alanını SRGB'ye sınırlamak.
Alternatif yol 1: Monitörün ayar menüsünden renk alanını SRGB olarak değiştirin.
Alternatif yol 2: Novideosrgb programını kullanın
Alternatif yol 3: Sistem>ekran>Uygulamaların renklerini otomatik yönet ayarını etkinleştirin
Alternatif yol 4: AMD adrenalin üzerinden renk alanını SRGB'ye sınırlamak. Nvidia kartlar da bu özellik yok, bilginize.
SRGB'yi günlerce kullandınız ve yine de gözünüze kötü geliyor ise 2 yol ile çözebilirsiniz bunu.
HDR, Yüksek Dinamik Aralık anlamına gelir ve hem çok parlak hem de çok karanlık sahnelerde içerikteki ayrıntıları yansıtan bir tekniği ifade eder. Genişletilmiş kontrast aralığında bile daha doğal ve gerçekçi bir görüntü çıkışı sunar. Örneğin, çok karanlık bir mağara sahnesinde, HDR TV'ler mağara duvarlarının görünümünü, rengini ve dokusunu gösterir. Okyanusta bir yatın olduğu bir sahnede ise, parlak güneş ışığıyla aydınlanan arka plana rağmen, tek tek güneş ışınları açıkça görülür.
SDR'ın parlaklığı sınırlıdır ve çok parlak bir şeyi (güneş, bulut, ampul veya ateş) göstermeye çalıştığında renkler ve ayrıntılar kaybolur. HDR ise bu detayları görmemizi sağlar.
HDR'ı kullanmadan önce monitörünüzün ayarlarını yapmalısınız ki en iyi verimi alın
HDR'ı nasıl kullanırım?
Öncelikle bilmeniz gereken ilk şey HDR'ın tak çalıştır olmadığı, gerek Windows gerekse oyunlar olsun uyumsuzlardan ötürü en iyi deneyimi size vermiyor. Bunun için çeşitli mod veya yardımcı programlara ihtiyacınız olacak. Ben size bildiğim tüm alternatif çözümleri göstereceğim. Win+alt+b tuşuna basmak HDR ve SDR arasında hızlıca geçiş yapmanızı sağlar.
Başlangıç: Windows HDR kalibrasyonunu yapın
Bu program HDR parlaklığınızı ayarlamanıza olanak sağlar. Eğer doygunluğu beğenmezseniz bunun içinde doygunluk kaydırıcısı da bulunuyor.
Windows HDR Calibration - Windows’ta ücretsiz indir ve yükle | Microsoft Store
Bu uygulama, HDR ekranınızı HDR oyunları (Auto HDR dahil) ve Windows 11 bilgisayarınızdaki diğer HDR içerikleri için iyileştirecek şekilde ayarlamanıza olanak tanır. Ekranınıza uygun yeni bir renk profili oluşturmak için bir dizi adımı izleyerek minimum ve maksimum parlaklık düzeylerinin yanı...
apps.microsoft.com
Bu program HDR parlaklığınızı ayarlamanıza olanak sağlar. Eğer doygunluğu beğenmezseniz bunun için de doygunluk kaydırıcısı da bulunuyor. Ayrıca renk yönetiminden SDR ve HDR renk profillerini değiştirebilirsiniz. Renk yönetimine ulaşmak için Windows arama yerine renk yönetimi yazmanız yeterlidir.
HDR performansı her monitör de aynı değil, bazıları zirvede keskin bir düşüş yaşarken bazıları yavaşça düşüş yaşıyor. Bu iki senaryo için de farklı bir HDR ayarı yapmanız gerek. Önce sizin kullandığınız monitör HDR ton eşleşmesine sahip mi bunu öğrenmelisiniz.
Keskin bir düşüş var ise HDR ton eşleşmesi yapmadığı için Talimatları takip edebilirsiniz.
Eğer yavaş bir düşüş varsa HDR Ton eşleşmesi yapıyor, yani talimatları takip etmemelisiniz.
HDR ton eşleşmesi yapan bir monitör de parlaklığı ayarlamak için Rtings'e bakabilirsiniz. Peak %10 ve Peak %100 parlaklık değerlerin girmelisiniz. Maksimum parlaklık için %10 peak, Maksimum tam çerçeve parlaklık için ise peak %100 değerini gireceksiniz.
HDR For Monitors Explained (And How To Configure It!)
High dynamic range (HDR) is a display signal format that most modern monitors support, and its use has grown in recent years. It enhances the picture quality...
www.youtube.com
HDR'ı açtım görüntü soluk gözüküyor
Windows masaüstü, tarayıcılar, uygulamalar, youtube vs SDR için tasarlanmıştır. Monitörler de çoğu zaman SDR da gamma 2.2 ye göre ayarlanmıştır. SDR uygulamalar da gama olarak 2.2 yi kullanır. Buraya kadar her şey normal ve uyumlu. Ama Windows da HDR'ı açtığınız zaman gama 2.2'yi SRGB gama ya dönüştürür. Bu yüzden görüntüdeki kontrast'ın azalmasına ve siyahların griye dönmesine yani özetle soluk gözükmesine sebep olur.
Seçenek 1- HDR'ı sadece HDR içeriklerde kullanın
Seçenek 2- Bunu nasıl düzeltebilirsiniz? (geçici çözüm)
Rehber: HDR açınca görüntü kötüleşiyor (gerçek gamma 2.2'yi nasıl kullanırsınız?)
HDR açınca oyunların kötü gözüktüğünü görmüşsünüzdür. Bunun sebeplerinden birisi de Windows HDR'ın SRGB piece-wise (parçalı srgb) ton eğrisini kullanmasıdır. Bu da oyundaki siyahların parlak ve görüntünün daha az kontrastlı gözükmesine sebep olur. Mesela Diablo IV de HDR kapalı iken gerçek gama...
Gama 2.2 için ICC profili kullanabilirsiniz ve HDR'yi otomatik açmak istiyorsanız AutoActions'u kullanabilirsiniz.
GitHub - Codectory/AutoActions: Application-based actions to change Windows settings ( display, audio) or run any program or action
Application-based actions to change Windows settings ( display, audio) or run any program or action - Codectory/AutoActions
github.com
Dezavantajı
HDR ICC profili gama düzeltmesi bu sorunu çözer ama koyu gri tonlarını siyaha çevirir, yani siyahların ezilmesine yol açar.
HDR da renklerin doygunluğu azaldı
Bunun sebebi SDR da yanlış renklere alışmış olmanız. HDR'ın amacı ekstra doygunluk olmadan doğru renkleri gösterebilmek.
SDR, SRGB renk uzayı için tasarlanmıştır; sizin kullandığınız monitör de SDR'ın sınırladığı SRGB ile kalmayıp panelin tüm renk alanını kullanırsa görüntünün aşırı doygun gözükmesine sebep olur. Bu görüntüye alıştığınız zaman HDR'ın renkleri size kötü gözükebilir. Aşırı doygunluk gözünüze daha hoş gelebilir ama bu renkler doğru değil.
''Özellikle'' QD-Oled monitörlerde insan teni aşırı kırmızımsı gözüküyor, renkler patlak gözüküyor veya görüntü aşırı doygun gözüküyor denilmesinin sebebi de budur. QD-Oled yanlış veya kötü renklere sahip değil, aksine harika renklere sahip. Asıl sorun doğru renk uzayınını kullanmamak. Herhangi bir ucuz IPS monitör de SRGB renk uzayını rahatlıkla aştığı için görüntünün fazla doymuş gözükmesine sebep olacaktır. Özellikle bu doygun renkten şikayet edenler alttaki rehbere bir göz atsın derim.
Rehber: Monitörde renkleri SRGB'ye sınırlama ve aşırı doygun görüntüden kurtulma
NVIDIA ekran kartları Geniş gamut monitörlerde sRGB içerikler izlerken görüntü aşırı doygun gözükebiliyor. Örneğin YouTube'da video izlerken insan teninin kırmızımsı gibi gözükmesine yol açabiliyor. Açıkçası bana göre acayip irite edici bir durum. Oyunlarda bu genel olarak bir sorun olmuyor...
Donuk görüntüden kurtulmak için gözlerinizi SRGB'ye alıştırmanız gerekiyor. İlk başta ben de zorlandım ama alıştıktan sonra çok hoşuma gitmeye başladı.
Çözüm: Renk alanını SRGB'ye sınırlamak.
Alternatif yol 1: Monitörün ayar menüsünden renk alanını SRGB olarak değiştirin.
Alternatif yol 2: Novideosrgb programını kullanın
Alternatif yol 3: Sistem>ekran>Uygulamaların renklerini otomatik yönet ayarını etkinleştirin
Alternatif yol 4: AMD adrenalin üzerinden renk alanını SRGB'ye sınırlamak. Nvidia kartlar da bu özellik yok, bilginize.
SRGB'yi günlerce kullandınız ve yine de gözünüze kötü geliyor ise 2 yol ile çözebilirsiniz bunu.
- Windows HDR kalibrasyonunda doygunluk kaydırıcısını artırabilirsin.
- Aşağıdaki HDR yöntemlerinin çoğu ya doygunluk kaydırıcıları sunar (RenoDX modu, RTX HDR, SpecialK, Reshade) ya da varsayılan olarak aşırı doygunluk sunar (Win11 AutoHDR)
GPU yazılımından doygunluğu artırmanızı önermiyorum çünkü hem SDR hem de HDR için doygunluğu artıracaktır, eğer renkleri SRGB'ye sınırlamazsanız daha da kötü olacaktır.
Doygunluğu artırırken abartmayın. Ciddi bir renk tonu kayması başladığında durun. İnsan cildini baz alabilirsiniz; insan teni kırmızıya dönmeye başladığında, durup biraz doygunluğu düşürmeniz gerekir.
Yöntem 1>Yerel HDR desteğine sahip oyunlar (Basit çözüm)
Oyunun HDR desteğine sahip olup olmadığına bakın. Eğer oyunda HDR desteği varsa ortalama ve peak parlaklığı ayarlayın. Eğer kötü gözüküyorsa modlarla düzeltmeniz gerekiyor.
Bu listeden HDR desteğine sahip oyunları öğrenebilirsiniz
www.pcgamingwiki.com/wiki/List_of_games_that_support_high_dynamic_range_display_(HDR)
Ayrıca PC gaming Wiki'ye bakarak oyun ile alakalı HDR hakkında tüyo alabilirsiniz.
Örnek RDR2:
Örnek RDR2:
Eğer peak parlaklık ayarına sahip değilse veya siyahlar griye dönüyorsa Reshade kurmanız gerekir.
Yöntem 2>HDR modu bulunan oyunlar (En iyi ve basit çözüm)
Oynayacağınız oyun RenoDX ve Luma gibi modlara sahipse işiniz epey kolay, 5 dakikalık bir işlemle en iyi görüntüyü elde edebilirsiniz. Paylaştığım rehbere bakarak hangi oyunlarda olduğunu ve nasıl yapıldığını öğrenebilirsiniz.
RenoDX rehberi:
Rehber: Oyunlarda görüntü kalitesini artırma (RenoDX)
@arda505 bunun için bir rehber hazırlamamı iştemişti, açıkçası hiç araştırmadığım bir konuydu, biraz araştırdıktan sonra oyununa göre işe yaradığını öğrendim. Renodx'in çalıştığı 1-2 tane oyun da PC de yüklü olunca nasıl yapıldığını öğrenip rehber hazırlamak istedim. Renodx bir HDR modu. Gama...
Renodx HDR Installation Tutorial
Caution: Online gaming is not recommended.RenoDX, short for "Renovation Engine for DirectX Games", is a toolset to mod games. RenoDX works as an addon for Re...
www.youtube.com
Luma rehberi:
Rehber: Hollow Knight: Silksong için görsel kaliteyi artırma (HDR ekleme)
İlk önce ReShade tam eklenti paketini indiriyoruz: https://reshade.me/ ReShade uygulamasını açtıktan browse yazan kısma tıklayıp gamelaunchhelper.exe adlı dosyayı buluyoruz (bu dosya oyunun kurulu olduğu yerde). EXE dosyasını seçtikten sonra next>directx 10/11/12 diye bir seçenek çıkacak...
Luma HDR Installation Tutorial
Caution: Online gaming is not recommended.Luma is DX11 games modding framework based on the ReShade Addon system.00:00 Tutorial00:09 Enable Windows HDR (Alwa...
www.youtube.com
Yöntem 3>RTX HDR (Nvidia kartlara özgü)
Oyunda yerel HDR desteği veya modlanmış HDR desteği yoksa ve Nvidia ekran kartınız varsa, RTX HDR kullanabilirsiniz. Windows HDR'dan daha iyi gözükür ama biraz performans ve
görüntüde detay kaybı olur.
RTX HDR is absolutely amazing, but there's a catch
Download the new Nvidia app and install the latest drivers https://www.nvidia.com/en-us/geforce/news/nvidia-app-beta-download/
youtu.be
Yöntem 4> Color Control ile HDR'ı kalibre etmek
Bu program gamayı 2.2 olarak değiştirmenizi sağlar, ayrıca renk uzayını da (SRGB, DCI-P3, Rec 2020) tercihlerinize göre değiştirmenize imkan sağlar. Kendi ICC profilinizi renk yönetimi kısmına ekleyebilirsiniz. CC_HDR diye gözükür.
GitHub - Maassoft/ColorControl: Easily change NVIDIA display settings and/or control LG TV's
Easily change NVIDIA display settings and/or control LG TV's - Maassoft/ColorControl
github.com
Yöntem 5>Special K HDR (detaylı ve uzmanlaşması biraz zaman alabilir)
Yapay zeka çevirisini paylaşıyorum.
- Mükemmel kare hızını yakalamak için otomatik VRR optimizasyonlu gelişmiş FPS sınırlayıcı
- VRR sorunlarını doğrulamak ve düzeltmek için kapsamlı gerçek zamanlı gecikme ve görüntü çıktısı analizi
- Direct3D 11 oyunları için kenarlıksız pencere modunda gecikme ve performans iyileştirildi
- Yapılandırılabilir sıkıştırma kalitesi ve oyun içi kesme özelliğiyle JPEG-XR, JPEG-XL, AVIF veya PNG kullanarak HDR ekran görüntüleri
- HDR->SDR ekran görüntüsü ton eşleme ve gerçek HDR görüntü yapıştırma desteği (AVIF/PNG)
- OpenGL, Vulkan, Direct3D 11 ve 12 başlıkları için HDR iyileştirmesi
- DirectStorage kullanan oyunlarda DirectStorage ayarlarını geçersiz kılın
- Çözünürlük ölçeği, ön ayar, keskinleştirme, pozlama gibi DLSS ayarlarını geçersiz kılın ve alternatif DLL sürümlerini yükleyin
- D3D11/12/Vulkan oyunlarında NVIDIA Reflex'i ekleyin/geçersiz kılın
- Görüntüleme modunu geçersiz kılın, kenarlıksız pencereyi, tam ekranı, yenileme hızını, dikey senkronizasyonu ve benzerlerini zorlayın
- Bir oyunu farklı bir ekrana taşıdığınızda ses çıkışının değişmesi için ses aygıtlarını görüntü aygıtlarına atayın
- Klavye odağı farklı bir uygulamaya aitse oyunların çalışmaya devam etmesini sağlayın
- Yalnızca Xbox'ı destekleyen oyunlarda PlayStation denetleyicileri için XInput/Windows.Gaming.Input/GameInput öykünme katmanı
- Yalnızca orijinal DualSense'i destekleyen Unity oyunları için evrensel düzeltme de dahil olmak üzere gelişmiş DualSense Edge işlevselliği
- Hatalı giriş davranışını gidermek için oyunlardaki klavye/fare/oyun kumandası giriş aygıtlarını devre dışı bırakın
- Steam, Epic ve GOG için oyun içi başarı izleyicisi, kilit açıldığında ses çalacak ve ekran görüntüsü alacak şekilde yapılandırılabilir
- Steam ve GOG için kullanıcı tarafından talep edilebilen başarı sıfırlaması (Steam Başarı Yöneticisi'nin hile içermeyen eşdeğeri)
- Galaxy istemcisi çalışmıyorken oyunlarda GOG başarı desteğini etkinleştirin
- Ve çok daha fazlası!
- Elden Ring
- Chrono Cross
- Hatsune Miku: Project DIVA Mega Mix+
- Final Fantasy XV
- ELEX II
- NieR: Automata
- NieR: Replicant
- Monster Hunter: World
- Persona 4 Golden
- Secret of Mana
- Tales of Vesperia
- Dragon Quest XI
- And many many more…
Special K
Lovingly referred to as the Swiss Army Knife of PC gaming, Special K does a bit of everything.
www-special--k-info.translate.goog
Yöntem 6> DXVK-HDR (uğraştırıcı)
Biraz uğraştırıcı ama işe yarayan bir yöntemmiş. Henüz denemediğim için bilgim yok ilgili videoyu bırakıyorum.
Yöntem 7> Otomatik HDR + Reshade kombosu
Otomatik HDR kötü gözüktüğü için Reshade ile bu sorunu minimize edebilirsiniz. Tam eklenti desteğiyle indirin. Kurulum yaparken Lilium shaders ve Pumo AdvancedAutoHDR'ı seçin. Eklenti bölümünden ise AutoHDR eklentisini yükleyin.
Oyuna girdikten sonra home tuşuna basarak eklenti bölümünü açın ve AutoHDR kısmının altında HDR'yi etkinleştir seçeneğini seçin. Lilium veya AdvancedAuto HDR'dan hangisini daha çok beğenirseniz onu kullanın.
Yöntem 8> HDR Lilium düzeltmesi
Reshade'i kurarken Lilium's SDR TRC fix gölgelendiricisini işaretleyin, oyuna girdiğiniz de home tuşuna basarak SDR TRC Fix olanı işaretleyin. Sadece bu kadar. Bu sayede gama problemi çözülür.
Son düzenleme:
