bana beko derler
80+ Silver
- Katılım
- 30 Ocak 2021
- Mesajlar
- 4,525
- En İyi Cevap
- 2
Merhaba, bugün sizlere nasıl anakart tercihi yapmanız gerekir, yaparken nelere dikkat etmeniz gerekir bundan bahsedeceğim.
İşlemciye uygun anakart seçimi
Öncelikle tabii ki elinizdeki işlemciye uygun bir anakart aramalısınız. Elinizde AMD bir işlemci varsa Intel anakartlara bakamazsınız, Intel bir işlemciniz varsa AMD anakartlara bakamazsınız. Bununla da bitmiyor soketlerinin de aynı olması lazım. Hatta soketleri aynı olup da resmi olarak desteği olmayanlar bile var. Bu sebeple baktığınız anakartın resmi sitesinden elinizdeki işlemciye veya almayı düşündüğünüz işlemciye resmi olarak desteği olup olmadığını kontrol edin.
Mesela Ryzen 5 1500X AM4 soket bir işlemci, B550 anakartlar da AM4 soket desteği olan anakart çipseti ancak resmi olarak desteği bulunmuyor. Takıp çalıştıranlar milyonda bir gibi bir şey.
Mesela Intel 6000, 7000, 8000 ve 9000 serisi LGA 1151 soket olmasına rağmen sadece 6000 ve 7000 ile 8000 ve 9000 birbirini destekliyor. Yani 6000 destekli bir anakarta 8000 veya 9000 serisi bir Intel işlemci takamazsınız gibi.
İşlemci ve anakart dengesi
Yine bazı kişilerin sık yaptığı hatalardan birisi. Elindeki işlemci ortalama bir işlemci olmasına rağmen çok üst düzey anakart alıyorlar veya elindeki işlemci çok güçlü bir işlemciyken yanına düşük seviye bir anakart alıyor. Bunun dengesini sağlamanız gerekiyor.
Mesela i9 10900K alıp yanına H410 veya B460 falan takmanız aşırı saçma bir hareket. Veya Ryzen 5 2600'ün yanına X570 çipsetli bir anakart falan almak saçma.
ARGB portu
Eğer ARGB donanımlar, fanlar, sıvı soğutma vs. almak istiyorsanız anakartınızda ARGB portu olmasına özen gösterin. Yoksa milyonlarca SATA güç kablosuyla cebelleşiyorsunuz ve anakart yazılımları kadar detaylı ayar yapamıyorsunuz. Kumanda içerisine yüklü olan modlarla kısıtlı oluyorsunuz. Yıl olmuş 2021, ARGB'siz anakart almayın. En az 1 tane ARGB portu olsun mutlaka.
PCI 4.0 desteği
PCI 4.0 istiyorsanız öncelikle tercih edeceğiniz işlemcide bu teknolojinin olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Sonra anakart tercih ederken PCI 4.0 teknolojisi olup olmadığına bakmanız gerekir. Örneğin B450'lerde PCI 4.0 bulunmuyor. B550 ve X570'lerde bulunuyor.
Bolca 980 PRO, MP600 gibi PCI 4.0 desteği bulunan M.2 NVMe kullanacaksanız X570 tercihi mantıklı olacaktır, 1 tane 980 PRO gibi PCI 4.0 desteği olan M.2 NVMe kullanacaksanız B550 işinizi fazlasıyla görür.
M.2 desteği
Şu an piyasada bulunan çoğu anakartta en az 1 tane M.2 desteği bulunuyor zaten. Ama siz birden fazla takmak istiyorsanız buna uygun anakart tercih etmeniz gerekiyor. Ek olarak M.2 desteğine bakarken yukarıda bahsettiğim PCI 4.0 desteğini de unutmamanız gerekir. Mesela elinizde 2 tane 980 PRO varsa ve bundan tam verim almak istiyorsanız 2 slotu da PCI 4.0 destekleyen bir anakart tercih etmeniz gerekir.
Ses kodeği
Ses kartı olmayan bir kulaklık kullanıyorsanız, bağlantı tipi 3.5mm olan bir kulaklık kullanıyorsanız ve almayı düşündüğünüz anakartta harici ses kartı bulunmuyorsa ses kodeğine bakmanız gerekmekte. Düşük seviyelerde ALC887, 892 gibi modeller bulunurken orta seviyelerde ALC1200, üst seviyelerde ALC1220 veya modlanmış ALC1220 gibi seçenekler bulunuyor. Bunu anakartın resmi sitesinden bakarak öğrenebilirsiniz.
SATA desteği
Bol bol SATA cihaz bağlayacaksanız buna da bakmanız gerekmekte. Ortalama olarak 6 tane SATA bulunur çoğu anakartta. Giriş seviyesi modellerde 4'e kadar düşebiliyor, üst seviye modellerde 8'e kadar çıkabiliyor.
Boyutu
Boyutu da önemli bir etken. Kasanız Micro ATX ise ve siz buna ATX bir anakart alırsanız kasanıza sığmayabilir. Bu sebeple kasanıza uygun bir anakart tercihi yapın veya anakartı aldıktan sonra anakartınızın boyutuna göre kasa tercihi yapın.
VRM soğutması
En önemli kısımlardandır, doğrudan performansı etkileyen yer burasıdır. Eğer VRM soğutması zayıf bir anakart alırsanız istediğiniz kadar kaliteli olsun ''VRM Throttle'' yersiniz. VRM Throttle da performans kaybına yol açabilmekte. Alacağınız anakartın VRM soğutmasının iyi olup olmadığını mutlaka ama mutlaka kontrol edin. Bunu anakartın sitesinde bulamazsınız, inceleme veya kullanıcı deneyimi araştırmanız gerekiyor.
Sizin için 1-2 örnek bırakacağım;
Örneğin burada 10900K'ye overclock yapılmış, Z490 Extreme 4 ve Z490 Steel Legend gibi modeller sıcaklıktan dolayı throttle yaşamışlar. Bu da gördüğünüz gibi işlemcinin frekansını düşürmüş. VRM soğutma bu sebeple çok önemlidir.
Z490-UD, ASRock Z490 Pro4 ve ASRock Z490 Phantom Gaming 4 gördüğünüz gibi testten geçememiş bile
Çarpan kilidi
Eğer OC yapılabilen bir işlemci satın aldıysanız ve bunu OC yapmak istiyorsanız OC yapılabilen bir anakart tercih etmeniz gerekiyor. Mesela AMD tarafında A320 bir anakart alırsanız Ryzen 5 3600 gibi çarpan kilidi açık bir işlemciyi OC yapamazsınız. Aynı şekilde Intel tarafında da B460, H410 gibi bir anakart ile 10600K'yi falan OC yapamazsınız çünkü işlemci OC desteği yok.
Not: İstisnalar var. Örneğin A320'de OC'lanabilen bazı işlemciler var.
İşlemci güç beslemesi
Çoğunlukla OC yaparken gerekli olan bir unsur. Eğer 5950X, 11900K, 10900K, 5900X gibi çok güçlü işlemcileri alıp all core OC yapacaksanız anakartınızın güç beslemesine vs. bakmanız güzel olacaktır. 8+4, 8+8 güç beslemeli anakartlar güzel tercih olacaktır. Tabii bu güç beslemesinin yanında VRM ve VRM soğutmasının da önemi var.
4 pinli anakartları pek önermem, uzak durmanızı öneririm. Aşırı giriş seviyesi oluyorlar. Aynı fiyata 8 pinli versiyonlar mevcut zaten.
BIOS Flashback
BIOS Flashback bulunan bir anakart tercih etmek aşırı kolaylık sağlıyor. Anakartınızın BIOS'una olası bir zarar gelmesi durumunda BIOS Flashback ile kurtarabiliyorsunuz. Veya BIOS güncellemesi yapmanız gerekirken bu özelliği kullanabiliyorsunuz. Kullanımı aşırı kolay. Dual BIOS'a göre maaliyeti daha ucuz ve daha mantıklı.
Örneğin B450 bir anakart kullanıyorsunuz ve BIOS Flashback özelliği var. Almak istediğiniz işlemci Ryzen 5000 serisi bir işlemci. Elinizdeki anakart fabrika çıkışlı 5000 Ready değilse işlemci takılı olmadan USB'ye BIOS dosyasını atıp güncellemeniz mümkün. Aşırı pratik ve güvenilir bir özellik. Mümkün olduğunca tercih edin.
RAM slot sayısı
RAM tercihi yaparken bir diğer dikkat etmeniz gereken yer. Pek üstünde durmaya gerek yok.
Opsiyonel fan portu desteği
Elinizde fan kontrolcü yoksa ve 4-5 tane fanınız mevcutsa SYS_FAN portu bolca bulunan bir anakart tercihi yapmanız işinize yarayacaktır. Kontrolcü alarak bu sorunu çözmek mümkün tabii ki ama kontrolcü almakla uğraşmak istemiyorsanız SYS_FAN portu bol olan anakart tercihi yapmanız iyi olacaktır.
Wi-Fi desteği
Elinizde kablo yoksa veya Wi-Fi adaptörü yoksa Wi-Fi içeren bir anakart tercihi güzel olacaktır. Çoğu anakartın Wi-Fi adaptörü oldukça başarılı.
Bluetooth desteği
Ayrıca bir Bluetooth aparatı almak istemiyorsanız anakartta dahili Bluetooth desteği olup olmadığını kontrol etmeniz gerekmekte.
Anakartlarla ilgili detaylı bilgi öğrenmek isteyenler ''Gamers Nexus'' ve ''Hardware Unboxed'' gibi başarılı teknoloji kanallarını YouTube üzerinden takip edebilir.
İşlemciye uygun anakart seçimi
Öncelikle tabii ki elinizdeki işlemciye uygun bir anakart aramalısınız. Elinizde AMD bir işlemci varsa Intel anakartlara bakamazsınız, Intel bir işlemciniz varsa AMD anakartlara bakamazsınız. Bununla da bitmiyor soketlerinin de aynı olması lazım. Hatta soketleri aynı olup da resmi olarak desteği olmayanlar bile var. Bu sebeple baktığınız anakartın resmi sitesinden elinizdeki işlemciye veya almayı düşündüğünüz işlemciye resmi olarak desteği olup olmadığını kontrol edin.
Mesela Ryzen 5 1500X AM4 soket bir işlemci, B550 anakartlar da AM4 soket desteği olan anakart çipseti ancak resmi olarak desteği bulunmuyor. Takıp çalıştıranlar milyonda bir gibi bir şey.
Mesela Intel 6000, 7000, 8000 ve 9000 serisi LGA 1151 soket olmasına rağmen sadece 6000 ve 7000 ile 8000 ve 9000 birbirini destekliyor. Yani 6000 destekli bir anakarta 8000 veya 9000 serisi bir Intel işlemci takamazsınız gibi.
İşlemci ve anakart dengesi
Yine bazı kişilerin sık yaptığı hatalardan birisi. Elindeki işlemci ortalama bir işlemci olmasına rağmen çok üst düzey anakart alıyorlar veya elindeki işlemci çok güçlü bir işlemciyken yanına düşük seviye bir anakart alıyor. Bunun dengesini sağlamanız gerekiyor.
Mesela i9 10900K alıp yanına H410 veya B460 falan takmanız aşırı saçma bir hareket. Veya Ryzen 5 2600'ün yanına X570 çipsetli bir anakart falan almak saçma.
ARGB portu
Eğer ARGB donanımlar, fanlar, sıvı soğutma vs. almak istiyorsanız anakartınızda ARGB portu olmasına özen gösterin. Yoksa milyonlarca SATA güç kablosuyla cebelleşiyorsunuz ve anakart yazılımları kadar detaylı ayar yapamıyorsunuz. Kumanda içerisine yüklü olan modlarla kısıtlı oluyorsunuz. Yıl olmuş 2021, ARGB'siz anakart almayın. En az 1 tane ARGB portu olsun mutlaka.
PCI 4.0 desteği
PCI 4.0 istiyorsanız öncelikle tercih edeceğiniz işlemcide bu teknolojinin olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Sonra anakart tercih ederken PCI 4.0 teknolojisi olup olmadığına bakmanız gerekir. Örneğin B450'lerde PCI 4.0 bulunmuyor. B550 ve X570'lerde bulunuyor.
Bolca 980 PRO, MP600 gibi PCI 4.0 desteği bulunan M.2 NVMe kullanacaksanız X570 tercihi mantıklı olacaktır, 1 tane 980 PRO gibi PCI 4.0 desteği olan M.2 NVMe kullanacaksanız B550 işinizi fazlasıyla görür.
M.2 desteği
Şu an piyasada bulunan çoğu anakartta en az 1 tane M.2 desteği bulunuyor zaten. Ama siz birden fazla takmak istiyorsanız buna uygun anakart tercih etmeniz gerekiyor. Ek olarak M.2 desteğine bakarken yukarıda bahsettiğim PCI 4.0 desteğini de unutmamanız gerekir. Mesela elinizde 2 tane 980 PRO varsa ve bundan tam verim almak istiyorsanız 2 slotu da PCI 4.0 destekleyen bir anakart tercih etmeniz gerekir.
Ses kodeği
Ses kartı olmayan bir kulaklık kullanıyorsanız, bağlantı tipi 3.5mm olan bir kulaklık kullanıyorsanız ve almayı düşündüğünüz anakartta harici ses kartı bulunmuyorsa ses kodeğine bakmanız gerekmekte. Düşük seviyelerde ALC887, 892 gibi modeller bulunurken orta seviyelerde ALC1200, üst seviyelerde ALC1220 veya modlanmış ALC1220 gibi seçenekler bulunuyor. Bunu anakartın resmi sitesinden bakarak öğrenebilirsiniz.
SATA desteği
Bol bol SATA cihaz bağlayacaksanız buna da bakmanız gerekmekte. Ortalama olarak 6 tane SATA bulunur çoğu anakartta. Giriş seviyesi modellerde 4'e kadar düşebiliyor, üst seviye modellerde 8'e kadar çıkabiliyor.
Boyutu
Boyutu da önemli bir etken. Kasanız Micro ATX ise ve siz buna ATX bir anakart alırsanız kasanıza sığmayabilir. Bu sebeple kasanıza uygun bir anakart tercihi yapın veya anakartı aldıktan sonra anakartınızın boyutuna göre kasa tercihi yapın.
VRM soğutması
En önemli kısımlardandır, doğrudan performansı etkileyen yer burasıdır. Eğer VRM soğutması zayıf bir anakart alırsanız istediğiniz kadar kaliteli olsun ''VRM Throttle'' yersiniz. VRM Throttle da performans kaybına yol açabilmekte. Alacağınız anakartın VRM soğutmasının iyi olup olmadığını mutlaka ama mutlaka kontrol edin. Bunu anakartın sitesinde bulamazsınız, inceleme veya kullanıcı deneyimi araştırmanız gerekiyor.
Sizin için 1-2 örnek bırakacağım;
Örneğin burada 10900K'ye overclock yapılmış, Z490 Extreme 4 ve Z490 Steel Legend gibi modeller sıcaklıktan dolayı throttle yaşamışlar. Bu da gördüğünüz gibi işlemcinin frekansını düşürmüş. VRM soğutma bu sebeple çok önemlidir.
Z490-UD, ASRock Z490 Pro4 ve ASRock Z490 Phantom Gaming 4 gördüğünüz gibi testten geçememiş bile
Çarpan kilidi
Eğer OC yapılabilen bir işlemci satın aldıysanız ve bunu OC yapmak istiyorsanız OC yapılabilen bir anakart tercih etmeniz gerekiyor. Mesela AMD tarafında A320 bir anakart alırsanız Ryzen 5 3600 gibi çarpan kilidi açık bir işlemciyi OC yapamazsınız. Aynı şekilde Intel tarafında da B460, H410 gibi bir anakart ile 10600K'yi falan OC yapamazsınız çünkü işlemci OC desteği yok.
Not: İstisnalar var. Örneğin A320'de OC'lanabilen bazı işlemciler var.
İşlemci güç beslemesi
Çoğunlukla OC yaparken gerekli olan bir unsur. Eğer 5950X, 11900K, 10900K, 5900X gibi çok güçlü işlemcileri alıp all core OC yapacaksanız anakartınızın güç beslemesine vs. bakmanız güzel olacaktır. 8+4, 8+8 güç beslemeli anakartlar güzel tercih olacaktır. Tabii bu güç beslemesinin yanında VRM ve VRM soğutmasının da önemi var.
4 pinli anakartları pek önermem, uzak durmanızı öneririm. Aşırı giriş seviyesi oluyorlar. Aynı fiyata 8 pinli versiyonlar mevcut zaten.
BIOS Flashback
BIOS Flashback bulunan bir anakart tercih etmek aşırı kolaylık sağlıyor. Anakartınızın BIOS'una olası bir zarar gelmesi durumunda BIOS Flashback ile kurtarabiliyorsunuz. Veya BIOS güncellemesi yapmanız gerekirken bu özelliği kullanabiliyorsunuz. Kullanımı aşırı kolay. Dual BIOS'a göre maaliyeti daha ucuz ve daha mantıklı.
Örneğin B450 bir anakart kullanıyorsunuz ve BIOS Flashback özelliği var. Almak istediğiniz işlemci Ryzen 5000 serisi bir işlemci. Elinizdeki anakart fabrika çıkışlı 5000 Ready değilse işlemci takılı olmadan USB'ye BIOS dosyasını atıp güncellemeniz mümkün. Aşırı pratik ve güvenilir bir özellik. Mümkün olduğunca tercih edin.
RAM slot sayısı
RAM tercihi yaparken bir diğer dikkat etmeniz gereken yer. Pek üstünde durmaya gerek yok.
Opsiyonel fan portu desteği
Elinizde fan kontrolcü yoksa ve 4-5 tane fanınız mevcutsa SYS_FAN portu bolca bulunan bir anakart tercihi yapmanız işinize yarayacaktır. Kontrolcü alarak bu sorunu çözmek mümkün tabii ki ama kontrolcü almakla uğraşmak istemiyorsanız SYS_FAN portu bol olan anakart tercihi yapmanız iyi olacaktır.
Wi-Fi desteği
Elinizde kablo yoksa veya Wi-Fi adaptörü yoksa Wi-Fi içeren bir anakart tercihi güzel olacaktır. Çoğu anakartın Wi-Fi adaptörü oldukça başarılı.
Bluetooth desteği
Ayrıca bir Bluetooth aparatı almak istemiyorsanız anakartta dahili Bluetooth desteği olup olmadığını kontrol etmeniz gerekmekte.
Anakartlarla ilgili detaylı bilgi öğrenmek isteyenler ''Gamers Nexus'' ve ''Hardware Unboxed'' gibi başarılı teknoloji kanallarını YouTube üzerinden takip edebilir.
