Başlamadan sürçü lisan ettiysem kusura bakmayın
ATOM KAVRAMI
Bay rutherford'un bize sunduğu sonuçlara göre altın (Au) dan geçirilen He iyonları folyodan geçerken bazı ışınlarının 90 dereceden daha büyük açılarla saptığını gördü bu sonuçlardan yola çıkarak altın atomlarının yoğun bir kısmının bir noktada kümeleştiğini ve bu kümeleşmenin alfa ışınlarını saptırdığı çıkarımında bulunuruz ve bu çıkarıma göre atomun büyük bir kısmının boşluk olduğunu anlarız.
Tabi bu deney bize elektronların nasıl çekirdeğe düşmediğini ve çekirdeğin nasıl bir arada durduğunu açıklayamıyor.Tam bu sırada bohr ağabeyimiz bize elektronların belirli orbitallerde döndüğünü ve atom kadar küçük maddeler için klasik fiziğin geçerli olamayacağını söylüyor ve bu teori sayesinde iyonlaşma,uyarılma,atom yarıçapı,ışıma olaylarını da açıklıyor ve bohr, rutherford'un modelinde elektronların sürekli ışıma yapması gerektiğini söyleyip kendi teorisi ile bu durumu açıklığa kavuşturuyor.
Bohr teorisine göre elektronların yörüngede dolaşırkenki açısal momentumu m.v.r ye eşit olduğunu söyleyip formülü düzeleyerek L=n.h/2π olarak düzenliyor.
Bohr abimiz bununla yetinmeyip H atomunun yarıçapını hesaplıyor ve
r=a.n^2/z^2 olduğunu buluyor yani atom yarıçapı ile yörünge numarasının karesinin doğru orantılı olduğunu söylüyor
bu arada yörünge numarası arttıkça elektronun toplam enerjisi,açısal momenti,yörünge yarıçapları artar ancak hızları ve açısal momentumları azalır.
Elektronun temel hale gelmesi sonucu mor ötesi ışınlar yayar ve buna da lyman serisi adı verilir.
Elektronun n=2 seviyesine gelmesine ise balmır serisi diyoruz ve balmurlar ışık ışıması yaparlar.
n=3 seviyesine gelen elektronlar ise paschen serisidir,kızıl ötesi ışıma yaparlar.
şimdi buraya kadar atom modellerinin eksiklikleri ve fazlalıklarını keşfedip atomun uyarılması hakkında konuştuk peki atom nasıl uyarılır ?
Bazı çok bilen hatta çok iyi bilen arkadaşlarımız bunu dörde ayırmış:
1-Atomların çarpışma ile uyarma
hızlandırılmış atomcuklar birbirlerine çarparak esnek olmayan çarpışma yaparlar bunun sonucunda atomun dışında gezen elektronlarımız bir üst enerji seviyesine çıkarlar tabi eski konumlarına geri dönerkende ışıma yaparlar ve ışıma sonucu iki enerji düzeyi arasındaki fark kadar foton salarlak fazla enerjiyi bünyelerinden atarlar.
2-Atomları ısıtmak
atomlar ısındığı zaman enerjileri artar ve gene fazladan enerjiyi ışıma yoluyla bünyelerinden atarlar mesela ısınan demir göremedğimiz ve görebildiğimiz şekilde ışık saçarak fazladan enerjiyi atarlar
3-Atomların elektronlar ile uyarılması
diyelimki bir delilik yapı atomu elektron bombardımanına tuttuk peki elimize ne geçti ?
Öncelikle eğer bizim attığımız elektronlar diğer elektronlara çarpmadıysa atomda uyarılma olmaz.
Attığımız elektronlar düşük enerjili ise atomun elektronlarına güçleri yetmeyip uyarılmaya neden olmazlar ancak attığım elektron çok güçlü ise atomun elektronunu atomdan kopartarak (iyonlaştırarak) atomun elektronunun geri kendi enerji seviyesine gelmesine engel olabilir ve bunun sonucunda uyarılma olur ancak ışıma olmaz
4-Atomun fotonlar ile uyarılması
foton adlı delikanlılarımız bir işi ya tam yaparlar ya da hiç yapmazlar yani bir foton bile elektrona çarptığı zaman ya bütün enerjisini aktarır ya da enerji aktarmadan geçip gider bun sonucundada uyarılma enerjisinden daha fazla enerji taşıyan fotonlar uyarılmaya sebep olmaz.Fotonlar ile atom iyonlaştırmak istediğimiz zaman ya atomun uyarılma enerjisine eşit yada daha büyük enerjili fotton göndeririz ve bunun sonucunda atomu uyarırız ama ışıma yapmasını engelleriz.
bu bölümde atomun uyarılmasını da anladık sıra geldi günümüzde kullanılan Modern Atom Teorisine
MODERN ATOM TEORİSİ
Bütün atom teorileri elektron dene adamın yerini arar iken modern atomcu tarikatı muritleri elektronun nasıl bir varlık olduğunu arayıp fiziksel özelliklerini incelemişlerdir ve atomun buluna bileceği yerleri , yaptığı hareketleri ayrıntılı olarak harfler, sayılar ve semboller ile belirtmişlerdir.
Modenrn atom teorisinde elektronun aynı anda yeri ve hızının belirlenemeyeceğini, elektronların açısal momentumlarının,çekirdeğe olan uzaklıklarının,yörüngelerinin,enerjilerinin kuantumlu olduğu;elektronların uyarılması sonucu yapıtıkları ışımanın enerjisinin iki enerji düzeyi seviyesinin farkına eşit olduğu;bazı ışık spektrumlarının alt spektrumlara ayrıldığı;elektronların bulunma olasıklarının yüksek olduğu yerlerin varlığı;yörüngenin çevresinin 2π.r=n.λ ya eşit olduğu ;elektronların spin hareketini de yaptığı söylenmiş ve kabul edilmiştir.
şimdi buraya kadar atomun tarihini,yapısını,uyarılmasını,özelliklerinin deşifresini,modellerini,fiziksel özelliklerini keşfettik sırada iki çılgın reis var bu reisler Otto Stern ve Walther Gerlanch tabi ben bu adamlara reisler diyeceğim
bu reisler yaptıkları deneyde nötr gümüş atomlarını ısıtıp düzensiz manyetik alana sokmuşlar ve gümüş atomlarının yukarı ve aşağı hareket ettiğini fark etmişler ve demişlerki atomun spin harketi yapıyor(dönme) ve bu sayede yukarı aşağı gittiğni söylemişler.
kaynak: 12. sınıf fen lisesi meb ders kitabı
Emirhan Dengiz
ATOM KAVRAMI
Bay rutherford'un bize sunduğu sonuçlara göre altın (Au) dan geçirilen He iyonları folyodan geçerken bazı ışınlarının 90 dereceden daha büyük açılarla saptığını gördü bu sonuçlardan yola çıkarak altın atomlarının yoğun bir kısmının bir noktada kümeleştiğini ve bu kümeleşmenin alfa ışınlarını saptırdığı çıkarımında bulunuruz ve bu çıkarıma göre atomun büyük bir kısmının boşluk olduğunu anlarız.
Tabi bu deney bize elektronların nasıl çekirdeğe düşmediğini ve çekirdeğin nasıl bir arada durduğunu açıklayamıyor.Tam bu sırada bohr ağabeyimiz bize elektronların belirli orbitallerde döndüğünü ve atom kadar küçük maddeler için klasik fiziğin geçerli olamayacağını söylüyor ve bu teori sayesinde iyonlaşma,uyarılma,atom yarıçapı,ışıma olaylarını da açıklıyor ve bohr, rutherford'un modelinde elektronların sürekli ışıma yapması gerektiğini söyleyip kendi teorisi ile bu durumu açıklığa kavuşturuyor.
Bohr teorisine göre elektronların yörüngede dolaşırkenki açısal momentumu m.v.r ye eşit olduğunu söyleyip formülü düzeleyerek L=n.h/2π olarak düzenliyor.
Bohr abimiz bununla yetinmeyip H atomunun yarıçapını hesaplıyor ve
r=a.n^2/z^2 olduğunu buluyor yani atom yarıçapı ile yörünge numarasının karesinin doğru orantılı olduğunu söylüyor
bu arada yörünge numarası arttıkça elektronun toplam enerjisi,açısal momenti,yörünge yarıçapları artar ancak hızları ve açısal momentumları azalır.
Elektronun temel hale gelmesi sonucu mor ötesi ışınlar yayar ve buna da lyman serisi adı verilir.
Elektronun n=2 seviyesine gelmesine ise balmır serisi diyoruz ve balmurlar ışık ışıması yaparlar.
n=3 seviyesine gelen elektronlar ise paschen serisidir,kızıl ötesi ışıma yaparlar.
şimdi buraya kadar atom modellerinin eksiklikleri ve fazlalıklarını keşfedip atomun uyarılması hakkında konuştuk peki atom nasıl uyarılır ?
Bazı çok bilen hatta çok iyi bilen arkadaşlarımız bunu dörde ayırmış:
1-Atomların çarpışma ile uyarma
hızlandırılmış atomcuklar birbirlerine çarparak esnek olmayan çarpışma yaparlar bunun sonucunda atomun dışında gezen elektronlarımız bir üst enerji seviyesine çıkarlar tabi eski konumlarına geri dönerkende ışıma yaparlar ve ışıma sonucu iki enerji düzeyi arasındaki fark kadar foton salarlak fazla enerjiyi bünyelerinden atarlar.
2-Atomları ısıtmak
atomlar ısındığı zaman enerjileri artar ve gene fazladan enerjiyi ışıma yoluyla bünyelerinden atarlar mesela ısınan demir göremedğimiz ve görebildiğimiz şekilde ışık saçarak fazladan enerjiyi atarlar
3-Atomların elektronlar ile uyarılması
diyelimki bir delilik yapı atomu elektron bombardımanına tuttuk peki elimize ne geçti ?
Öncelikle eğer bizim attığımız elektronlar diğer elektronlara çarpmadıysa atomda uyarılma olmaz.
Attığımız elektronlar düşük enerjili ise atomun elektronlarına güçleri yetmeyip uyarılmaya neden olmazlar ancak attığım elektron çok güçlü ise atomun elektronunu atomdan kopartarak (iyonlaştırarak) atomun elektronunun geri kendi enerji seviyesine gelmesine engel olabilir ve bunun sonucunda uyarılma olur ancak ışıma olmaz
4-Atomun fotonlar ile uyarılması
foton adlı delikanlılarımız bir işi ya tam yaparlar ya da hiç yapmazlar yani bir foton bile elektrona çarptığı zaman ya bütün enerjisini aktarır ya da enerji aktarmadan geçip gider bun sonucundada uyarılma enerjisinden daha fazla enerji taşıyan fotonlar uyarılmaya sebep olmaz.Fotonlar ile atom iyonlaştırmak istediğimiz zaman ya atomun uyarılma enerjisine eşit yada daha büyük enerjili fotton göndeririz ve bunun sonucunda atomu uyarırız ama ışıma yapmasını engelleriz.
bu bölümde atomun uyarılmasını da anladık sıra geldi günümüzde kullanılan Modern Atom Teorisine
MODERN ATOM TEORİSİ
Bütün atom teorileri elektron dene adamın yerini arar iken modern atomcu tarikatı muritleri elektronun nasıl bir varlık olduğunu arayıp fiziksel özelliklerini incelemişlerdir ve atomun buluna bileceği yerleri , yaptığı hareketleri ayrıntılı olarak harfler, sayılar ve semboller ile belirtmişlerdir.
Modenrn atom teorisinde elektronun aynı anda yeri ve hızının belirlenemeyeceğini, elektronların açısal momentumlarının,çekirdeğe olan uzaklıklarının,yörüngelerinin,enerjilerinin kuantumlu olduğu;elektronların uyarılması sonucu yapıtıkları ışımanın enerjisinin iki enerji düzeyi seviyesinin farkına eşit olduğu;bazı ışık spektrumlarının alt spektrumlara ayrıldığı;elektronların bulunma olasıklarının yüksek olduğu yerlerin varlığı;yörüngenin çevresinin 2π.r=n.λ ya eşit olduğu ;elektronların spin hareketini de yaptığı söylenmiş ve kabul edilmiştir.
şimdi buraya kadar atomun tarihini,yapısını,uyarılmasını,özelliklerinin deşifresini,modellerini,fiziksel özelliklerini keşfettik sırada iki çılgın reis var bu reisler Otto Stern ve Walther Gerlanch tabi ben bu adamlara reisler diyeceğim
bu reisler yaptıkları deneyde nötr gümüş atomlarını ısıtıp düzensiz manyetik alana sokmuşlar ve gümüş atomlarının yukarı ve aşağı hareket ettiğini fark etmişler ve demişlerki atomun spin harketi yapıyor(dönme) ve bu sayede yukarı aşağı gittiğni söylemişler.
kaynak: 12. sınıf fen lisesi meb ders kitabı
Emirhan Dengiz
