baltazar
80+ Platinum
- Katılım
- 2 Eylül 2020
- Mesajlar
- 11,588
- En İyi Cevap
- 9
Dahası
Sistem toplanırken genellikle işlemci, ekran kartı, anakart gibi donanımlara önem veriliyor. Fakat bilgisayarın kalbi sayılabilecek Güç Kaynağını da iyi ve kaliteli seçmemiz gerekiyor. Zira sisteme verilen elektriksel zarar, sistemi bozabiliyor.
Bu yazımızda ise Güç kaynaklarının içini birlikte inceleyeceğiz. Bu rehberde gamepower gp-500 modelini örnek alacağız. Kaynak niteliğinde bir yazı çıkaracağımı düşünüyorum. Hadi BAŞLAYALIM!
Nedir - Ne Değildir?
Teknik tanımına bakmak gerekirse bir sistem ya da düzeneğin gereksinimi olan enerjiyi sağlamak için kullanılan birimlerin genel adı olarak ifade edebiliriz. Prizden elektriği alıp bir takıp işlemlerle bilgisayarınızın donanımlarına dağıtan parçadır. Kısaca Güç Verir!
Kullandığımız güç kaynağı standart boyutludur. Yani ATX 12V v2.31 formunda/boyutunda bir güç kaynağıdır. Bunun dışında özellikle kullanım alanlarına göre farklı boylarda güç kaynakları da bulunmaktadır. Örneğin aşağıda bulunan güç kaynağı sunucularda kullanılan bir modeldir.
Gamepower GP-500 500w olduğu halde verimliliği yani dönüşüm esnasında kaybolan akım sebebiyle çıkışından 456w verebilmektedir. Bu tip güç kaynakları genellikle sade bir metal kutu ve içerideki komponentleri soğurma amacıyla bir fan barındırır. Kalitesiz ve ucuz güç kaynaklarında ise plastik kutu kullanılmış olabilir.
Neden Bir Güç Kaynağına İhtiyacımız Var?
Neden bütün parçaları bir kablodan prize bağlamıyoruz, ne ihtiyacımız var gibi sorular sorulabilir. Bunu yapmamamızın nedeni günümüz gelişmiş bilgisayarlarının farklı bir şekilde elektrik istemesidir.
Aşağıda gördüğünüz grafik İstanbul'daki bir prizin verdiği voltaj değerleri.. Gördüğünüz gibi sürekli bir değişim halinde ancak sistem donanımları belirli bir voltaj ve akımı stabil olarak istemekte. İşte bunu sağlamak için biz Güç kaynağı kullanıyoruz.
Şebeke elektriğinin verdiği akıma alternatif akım kısaca AC deriz. Sisteme ise daha düşük sabit ve değişmeyen bir akım yanii doğrusal akım kısaca DC gerekir. İşte Güç kaynağı kullandıktan sonra donanımlara sağlanan voltaj ve akım grafiği buna benzer:
Bu nedenle güç kaynaklarının ana görevi AC'yi DC'ye dönüştürmektir.
İÇ YAPISI:
Başta da bahsettiğimiz üzere gp-500 modelini baz alacağız. Elimde olmayan -ki olsa bile içini açarsam garantisi bozulur- bir ürün olduğu için ana sayfasındaki ve 2. el sitelerindeki fotoğrafları kullanacağım. ( Evde içini açmanızı tavsiye etmem. Zira içerisinde elektrik depolayna ve günlerce kalan komponentler olabiliyor.)
Yukarıda gördüğünüz Gamepower gp-500w ın iç yapısı. Tüm güç kaynakları benzer yapıda fakat çeşitli marka ve modelde komponentler kullanarak güç kaynaklarını üretirler. Ancak ana amaç aynıdır.
Araknsına baktığıızda karışık bağlantı yollarından oluşan bir kart(pcb görürsünüz. Göstediğim fotoğraf eski bir psu ya ait. Fakat görünüş neredeyse hepsinde aynı. Resime dikkatlli baktığınızda güç kaynağının iki ana kısma ayrıldığını görürsünüz. Birinci alan şebekeden elektriği alıp değiştirilebilecek şekle getirirken ikinci kısım değişim ve dağıtım kısımlarıdır diyebiliriz.
Peki İçerisindeki Komponentler Ne İşe Yarar?
1- Filtreleme
Gelen elektrik giriş soketinden hemen sonra kapasitörlerden oluşan bir yapıya gönderilir. Bu yapı ani değişikliklere karşı bir engel oluşturur. Bu ilk filtremizdir.
Elektrik akımı daha sonra ise daha karışık olan 2. filtremize gelir. Burada görülen sarı bloklar kapasitörken telle sarılmış yucarlak halkalar indiükatör içinde bobindir. İndükatörler elektrik enerjisini toplayıp depolayarak bir manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alan aynı zamanda artan voltajı geri iter/almaz. Daha sonra ise mavi renkte olan kapasitörlere gider. (Kafanız karışmasın sarı renki olanlarda kapasitör fakar farklı ebat ve çeşitleri bulunmakta.) Daha sonra ise siyah kutunun içerisinde bulunan MOT'lar gider. MOT'lar ani voltaj dalgalanmalarını ve yükselmelerini engellerken 2. filtremizin son kısmını oluşturur.
2- AC'yi DC'ye Dönüştürmek
Türkiye şebeke gerilimi 230V 50hz'dir. Başta belirttiğimiz gibi güç kaynağının bu AC akımı DC'ye dönüştürmesi gerekmektedir. Bu işlemi yapmak için güç kaynaklarında "Köprü Doğrultucu" olarak tabir ettiğimiz diyotlar kullanılır. Bu diyot AC'yi DC'ye dönüştürür. Bu dönüşüm diyoru çok ısıtacağından arkasında gördüğünüz demir blok kullanılır.
Sıradaki aşama ise, "aktif güç faktörü düzeltme dönüştürücü (APFC)" dediğimiz aşamadır.
Bu aşama şebeke gerilimini düzenleme ve şebekeye geri gönderilen enerjiyi minimuma indirmeyi amaçlar. Dalgalanmayı azaltır ve voltaj kaynaklı gürültüyü engeller. Ucuz olan güç kaynaklarında ise pasif dönüştürücüler kullanılır. Daha az etkilidirler ve düşük güçteki aktif güç kaynaklarında kullanılırlar. Bazı ülkelerde bulunması zorunludur. Resimde gördüğünüz Aktif PFC devrresinde sol tarafta 2 büyük kapasitör görülürken edepolama işlemi yaparlar. Arkada gördüğünüz demir kısım ise transistörlerden oluşan bir yapıdır. PWM devresi olarak adlandırılırlar. Anahtarlama görevi görürler. Ayrıca dönüştürülen DC akımı AC akıma çevirirler. Şimdi diyebilirsiniz: O kadar uğraştık, güç kaynağı AC'yi DC'ye çevirmek için kullanılır dedik tekrar niye dönüştürüyoruz?. Bunu şunun için yaparıuz: gelen akımı donanımların istediği voltaja dönüştüren transformatörler ancak AC akım ile çalışabilirler.
Aşağıdaki resimde gördüğünüz sarı bir etiket kaplı şeyler transformatörlerdir. Bunların en büyüğü 12 voltluk çıkışı üretirken, bir sonraki 5 voltluk çıkışı üretir. En küçüğü ise pwm devresi için izolatör görevi görür, zarar ve parazitleri engeller.
Aşağıda görülen kart isse "Voltaj Düzenleme Modülü" yani VRM'lerdir. Bunlar kart şeklinde olabileceği gibi pcb ye gömülü şekilde de olabilmektedir. VRM'lerin işlevi 5 ve 3.3 V çıkışlarını oluşturmaktır.
3-Kapasitörler/Kondansatörler
Kondansatörler doğru akımı (DC) iletmeyip, alternatif akımı (AC) iletme özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sayesinde çoğu devrede farklı amaçlar ile kullanılırlar. Güç kaynağı devrelerinde filtrelemede, voltaj düzenlemede, DC akımı engellemede kullanılırlar. Bir PSU'da, kapasitörler hem birinci alanda hem de ikinci alanda kullanılır. Birinci alanda AC'nin geldiği güç transformatöründen önce depolamada; İkinci tarafta güç transformatöründen sonra gelir ve DC çıkışlarını üretmede kullanılır. En kalitelileri Japon yapımı kapsitörlerdir ve üretim yerleri genel olarak Çin'dir. Tahmin edebileceğiniz gibi pahalıdırlar.
1. KADEME
Rubycon
United Chemi-Con (veya Nippon Chemi-Con)
Nichicon
Sanyo / Suncon
Panasonic
Hitachi
FPCAP veya Functional Polymer Capacitor (Nichicon tarafından satın alınan eski Fujitsu kapak segmenti)
ELNA
Bu markalar kaliteli üreticeler olarak kabul görmektedir.
2. KADEME
Taicon (Nichicon'a aittir)
Teapo
SamXon (daha düşük bir Seviyeye ait olan GF serisi hariç)
OST
Toshin Kogyo
3. KADEME
Jamicon
CapXon
4. KADEME
G-Luxon
Su'scon
Lelon
Ltec
Jun Fu
Fuhjyyu
Evercon
3. Kademeyi önermemekle birlikte 4. kademe maalesef ucuz ve orta sınıf güç kaynaklarında sıklıkla kullanılamtadır.
4- Yonga Denetleyicisi
Fotoğrafta gördüğünüz şey bir yonga denetleyicisidir. giriş çıkışları takip eder; çok fazla veya çok az voltaj verilip verilmediğini kontrol eder. Herhangi olumsuz durumda güç kaynağını kapatır.
Pahalı Güç Kaynaklarında ise DSP adını verdiğimiz "dijital sinyal işlemcileri" kullanılır. Bunlar ekstra olarak gerekli duurmlarda voltajı ayarlayabilir, güç kaynağının durumunu anlık olarak bilgisayara gönderebilir. Tipik bir ev kullanıcısı için gereksiz bir özellik olabilir fakat özellikle sunucularda kullanılan güç kaynaklarında aranan bir özelliktir.
5-Dirençler
Sıklıkla kullanılan ucuz maliyetli bir komponenttir. Bir iletken üzerinden geçen akıma karşı gösterilen zorlanmadır. Elektrikli devrelerde akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmaya yararlar.
6-Grup - Bağımsız Düzenleme
Grup Düzenleme genellikle ucuz güç kaynaklarında kullanılır. Grup düzenlemesini anlamanın en basit yolu ikici alada bulunan indükatör/bobin sayısına bakmaktır. Eğer 2 adet varsa grup düzenlemesi vardı. Grup düzenlemesinde Büyük olan bobin 12 ve 5 volt için küçük olan 3.3 volt için kullanılır. 12 ve 5 voltun birlikte düzenlenmesi bazı sorunlara yol açar. Eğer 12 volt çok kullanılırsa sistem 5voltu dengede tutamaz ve verilen akım dengesizleşir/bozulur.
Bağımsız Düzenleme ise bütün çıkışların ayrı ayrı düzenlendiği; 3 indükatör/bobin in bulunduğu düzenlemedir ve pahalı güç kaynaklarında kullanılır. Her çıkış ayrı ayrı düzenlenir, bu sebeple yükler arasında denge sorunu yaşanmaz.
7- Güç Kaynaklarında Soğutma
PSU larda soğutma amacıyla çok fazla delik ve üzerinde bir adet fan bulundurur. Çoğu güç kaynağında ana soğutucu görevi fanlardadır. Fanlar özellikle hassas bileşenleri belirli bir sıcaklık değerinde tutar. Bu sıcaklık değerine göre fanı çalıştırmak için fan kontrol devresi kullanılır.
8- Güç Kaynağı Fanları
Her fan ortasında bulunan yatak ve mil aracılığıyla döner. Fanlar malzeme kalitesi ve yatak türüne göre kalite sıralamasına konulabilir.
Günümüzde kullanılan çoğu güç kaynağında 3 temel yatak çeşidi kullanılır:
1- Kovanlı Fanlar
2- Çift Rulmanlı Fanlar
3- Akışkan Dİnamik Yataklı(FDB) ve Hidro Dinamik Yataklı(HDB) fanlar
Kovanlı Fanlar, en çok kullanılan fakat ömür ve soğutma konusunda kötü olan fanlardır. Ucuz maliyet sebebiyle tercih edilir. Mil ve yatak arasında yağlayıcı bulunur. Bu yağ tükendiğinde fanın ömrü biter. Sadece yatay montaj için uygundur.
Çift rulmanlı fanlar ise sürtünmeyi azaltmak ve döneme etkisini arttırmak için çift bilyeli rulman kullanır. Her yönde monte edilebilir. Ömürleri kovanlıf anlara göre yüksektir. Rulmanların eskimesi veya aşınması halinde ömrü tükenmeden aşırı gürültü yapabilirler.
Akışkan dinamik yatak (FDB) ve hidro dinamik yatak (HDB) fanları, yatak tasarımının kovanlı fanlara göre farklı olduğu fakat aynı prensiple çalışan; yağlama sıvısının contalar aracılığıyla bozulmadan ve buharlaşmadan kullanılabildiği fanlardır. Ömürleri oldukça yüksektir. Sürtünmenin az olması sebebiyle gürültü seviyeleri düşüktür. Yağlayıcı kullanıldığından yatay montaj ile kullanılması tavsiye edilir.
KABLOLAMA
Güç kaynaklarının arka kısımlarında sisteme bağlanması gereken kablolar bulunmaktadır. Kablolar dönüştürülen elektriğin donanımlara gitmesini ve topraklamayla tekran prize dönmesini sağlar. Kabloları inceleyelim:
24 Pinli ATX12V V2.4 bağlantısı
PCL Express yuvaları maksimum 75w sağladığından ekran kartları için ek bir güç gerekir. Bu konnekör yardımıyla ekran kartına ekstra güç verebiliriz. 6 veya 8 pinli konnektör bağlantısı
Sata güç kabloları HDD veya ssd nize güç verir.
Bunlar dışında fazladan kablo yerleri de bulunaktadır. Ucuz güç kaynaklarında bulunmayabilir.
Aşağıdaki fotoprafta tüm çıkışları görebilirsiniz.
ÇIKIŞ GÜCÜ
Güç kaynağımız enerjiyi dünşyürürken bir takım kayıplar verir. Bu nednele çıkış gücü isimle aynı olmayabilir. Bu değerleri Watt ile belirtiriz ve basitçe Volt * Akım = Watt Formülüyle buluruz.
Örneğin;
Fotoğrafta 500w lık bir güç kaynağının DC çıkış watt değerlerini görüyorsunuz. 500w olduğu halde +12V çıkışından 12*37=444W vermekte. 5 ve 3.3 v için ise 20-33A arası yeterlidir.
Bu stie gerçek bir güç kaynağının üzerinedeki dc çıkış etiketidir. Dikkat ederseniz sağ tarafta 80 plus "bronze" yazısını görebilirsiniz. Bu güç kaynağının verimlilik derecesini ifade eder.
Tabloda gördüğünüz üzere farklı sertifikalar bulunmaktadır. Bunlar güç kaynağının %20,%50 ve %100 yük altında yapılan test sonuçlarına göre aldığı verimlilik oranlarıdır. Titanyum en yüksek sertifika olmakla birlikte güç kaynağı üreticilerinin rekabet aracıdır. Bir nevi gövde gösterisi yaptıkları alandır diyebiliriz.
PARA PARA PARA
Evet, eğer kaliteli bir güç kaynağı almak istiyorsanız, güç kaynağına ayırdığınız bütçeyi arttırmanız gerekiyor zira bilgisayarın kalbi olan güç kaynağını kalitesiz markalara bırakmamak gerekiyor. Aşağıda kendini kanıtlamış bir kaç markayı görmektesiniz. Ancak unutmayın her markanın bazı modelleri sorunlu olabilir. Asla incelemeden almayın.
KALİTESİZ GÜÇ KAYNAKLARININ ÖZELLİKLERİ:
- Malzeme kalitesi kötü olurr; kaliteli bir arge çalışması yapılmadığından ve fan kalitesi kötü olduğundan soğutma konusunda iyi iş çıkarmazlar.
- filtre aşamasını yapmazlar.
-Pasif dönüştürücüler kullanırlar.
-Grup düzenlemesi Kullanabilirler.
-Kablolar kalitesiz olabilir. bu nedenle kablonun yanması gibi durumlar oluşabilir.
-Başta kapasitörler olmak üzere pek çok komponent kalitesiz ve ucuz kullanılır.
-Komponentleri minimum gereken değerlerde taktıkları için olumsuz durumlarda güç kaynağı direk bozulur. Ayrıca sıcaklığa dayanamazlar.
-Daha az komponentle daha çok iş yapmayı hedeflerler.
Örneğin başta da bahsettiğimiz gp-500 psu;
-Bahsettiğimiz 1. filtre yok, direk soketten 2. filtreye gidiyor.
-Grup düzenlemsei vardır. Çünkü 2 indükatör bulunmakta.
-ERL Transformatör ler kullanılmış. kaliteli olduğu söylenemez.
-Kapasitör markasını bilmiyorum fakat kaliteli değil.
-+12 volttan 408w verebiliyor. Çok kötü.
www.plugloadsolutions.com
Sertifikası gerçek ama pek iç açıcı değil verdiği çıkışlar.
-Kablolar çok karışık ve düzensiz.
Yani böyle kalitsiz güç kaynakları almayın.
REHBER'im sona erdi. Çok fazla yazı yazdım o nedenle bir sıkıntı görürseniz yorumlarda belirtin lütfen. TEŞEKKÜRLER.
-Tamen kendi yazılı eserimdir. İznim olmadan kopyalanamaz.
-fotopraflar alıntıdır.
~baltazar
Bu yazımızda ise Güç kaynaklarının içini birlikte inceleyeceğiz. Bu rehberde gamepower gp-500 modelini örnek alacağız. Kaynak niteliğinde bir yazı çıkaracağımı düşünüyorum. Hadi BAŞLAYALIM!
Nedir - Ne Değildir?
Teknik tanımına bakmak gerekirse bir sistem ya da düzeneğin gereksinimi olan enerjiyi sağlamak için kullanılan birimlerin genel adı olarak ifade edebiliriz. Prizden elektriği alıp bir takıp işlemlerle bilgisayarınızın donanımlarına dağıtan parçadır. Kısaca Güç Verir!
Kullandığımız güç kaynağı standart boyutludur. Yani ATX 12V v2.31 formunda/boyutunda bir güç kaynağıdır. Bunun dışında özellikle kullanım alanlarına göre farklı boylarda güç kaynakları da bulunmaktadır. Örneğin aşağıda bulunan güç kaynağı sunucularda kullanılan bir modeldir.
Gamepower GP-500 500w olduğu halde verimliliği yani dönüşüm esnasında kaybolan akım sebebiyle çıkışından 456w verebilmektedir. Bu tip güç kaynakları genellikle sade bir metal kutu ve içerideki komponentleri soğurma amacıyla bir fan barındırır. Kalitesiz ve ucuz güç kaynaklarında ise plastik kutu kullanılmış olabilir.
Neden Bir Güç Kaynağına İhtiyacımız Var?
Neden bütün parçaları bir kablodan prize bağlamıyoruz, ne ihtiyacımız var gibi sorular sorulabilir. Bunu yapmamamızın nedeni günümüz gelişmiş bilgisayarlarının farklı bir şekilde elektrik istemesidir.
Aşağıda gördüğünüz grafik İstanbul'daki bir prizin verdiği voltaj değerleri.. Gördüğünüz gibi sürekli bir değişim halinde ancak sistem donanımları belirli bir voltaj ve akımı stabil olarak istemekte. İşte bunu sağlamak için biz Güç kaynağı kullanıyoruz.
Şebeke elektriğinin verdiği akıma alternatif akım kısaca AC deriz. Sisteme ise daha düşük sabit ve değişmeyen bir akım yanii doğrusal akım kısaca DC gerekir. İşte Güç kaynağı kullandıktan sonra donanımlara sağlanan voltaj ve akım grafiği buna benzer:
Bu nedenle güç kaynaklarının ana görevi AC'yi DC'ye dönüştürmektir.
İÇ YAPISI:
Başta da bahsettiğimiz üzere gp-500 modelini baz alacağız. Elimde olmayan -ki olsa bile içini açarsam garantisi bozulur- bir ürün olduğu için ana sayfasındaki ve 2. el sitelerindeki fotoğrafları kullanacağım. ( Evde içini açmanızı tavsiye etmem. Zira içerisinde elektrik depolayna ve günlerce kalan komponentler olabiliyor.)
Yukarıda gördüğünüz Gamepower gp-500w ın iç yapısı. Tüm güç kaynakları benzer yapıda fakat çeşitli marka ve modelde komponentler kullanarak güç kaynaklarını üretirler. Ancak ana amaç aynıdır.
Araknsına baktığıızda karışık bağlantı yollarından oluşan bir kart(pcb görürsünüz. Göstediğim fotoğraf eski bir psu ya ait. Fakat görünüş neredeyse hepsinde aynı. Resime dikkatlli baktığınızda güç kaynağının iki ana kısma ayrıldığını görürsünüz. Birinci alan şebekeden elektriği alıp değiştirilebilecek şekle getirirken ikinci kısım değişim ve dağıtım kısımlarıdır diyebiliriz.
Peki İçerisindeki Komponentler Ne İşe Yarar?
1- Filtreleme
Gelen elektrik giriş soketinden hemen sonra kapasitörlerden oluşan bir yapıya gönderilir. Bu yapı ani değişikliklere karşı bir engel oluşturur. Bu ilk filtremizdir.
Elektrik akımı daha sonra ise daha karışık olan 2. filtremize gelir. Burada görülen sarı bloklar kapasitörken telle sarılmış yucarlak halkalar indiükatör içinde bobindir. İndükatörler elektrik enerjisini toplayıp depolayarak bir manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alan aynı zamanda artan voltajı geri iter/almaz. Daha sonra ise mavi renkte olan kapasitörlere gider. (Kafanız karışmasın sarı renki olanlarda kapasitör fakar farklı ebat ve çeşitleri bulunmakta.) Daha sonra ise siyah kutunun içerisinde bulunan MOT'lar gider. MOT'lar ani voltaj dalgalanmalarını ve yükselmelerini engellerken 2. filtremizin son kısmını oluşturur.
2- AC'yi DC'ye Dönüştürmek
Türkiye şebeke gerilimi 230V 50hz'dir. Başta belirttiğimiz gibi güç kaynağının bu AC akımı DC'ye dönüştürmesi gerekmektedir. Bu işlemi yapmak için güç kaynaklarında "Köprü Doğrultucu" olarak tabir ettiğimiz diyotlar kullanılır. Bu diyot AC'yi DC'ye dönüştürür. Bu dönüşüm diyoru çok ısıtacağından arkasında gördüğünüz demir blok kullanılır.
Sıradaki aşama ise, "aktif güç faktörü düzeltme dönüştürücü (APFC)" dediğimiz aşamadır.
Bu aşama şebeke gerilimini düzenleme ve şebekeye geri gönderilen enerjiyi minimuma indirmeyi amaçlar. Dalgalanmayı azaltır ve voltaj kaynaklı gürültüyü engeller. Ucuz olan güç kaynaklarında ise pasif dönüştürücüler kullanılır. Daha az etkilidirler ve düşük güçteki aktif güç kaynaklarında kullanılırlar. Bazı ülkelerde bulunması zorunludur. Resimde gördüğünüz Aktif PFC devrresinde sol tarafta 2 büyük kapasitör görülürken edepolama işlemi yaparlar. Arkada gördüğünüz demir kısım ise transistörlerden oluşan bir yapıdır. PWM devresi olarak adlandırılırlar. Anahtarlama görevi görürler. Ayrıca dönüştürülen DC akımı AC akıma çevirirler. Şimdi diyebilirsiniz: O kadar uğraştık, güç kaynağı AC'yi DC'ye çevirmek için kullanılır dedik tekrar niye dönüştürüyoruz?. Bunu şunun için yaparıuz: gelen akımı donanımların istediği voltaja dönüştüren transformatörler ancak AC akım ile çalışabilirler.
Aşağıdaki resimde gördüğünüz sarı bir etiket kaplı şeyler transformatörlerdir. Bunların en büyüğü 12 voltluk çıkışı üretirken, bir sonraki 5 voltluk çıkışı üretir. En küçüğü ise pwm devresi için izolatör görevi görür, zarar ve parazitleri engeller.
Aşağıda görülen kart isse "Voltaj Düzenleme Modülü" yani VRM'lerdir. Bunlar kart şeklinde olabileceği gibi pcb ye gömülü şekilde de olabilmektedir. VRM'lerin işlevi 5 ve 3.3 V çıkışlarını oluşturmaktır.
3-Kapasitörler/Kondansatörler
Kondansatörler doğru akımı (DC) iletmeyip, alternatif akımı (AC) iletme özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sayesinde çoğu devrede farklı amaçlar ile kullanılırlar. Güç kaynağı devrelerinde filtrelemede, voltaj düzenlemede, DC akımı engellemede kullanılırlar. Bir PSU'da, kapasitörler hem birinci alanda hem de ikinci alanda kullanılır. Birinci alanda AC'nin geldiği güç transformatöründen önce depolamada; İkinci tarafta güç transformatöründen sonra gelir ve DC çıkışlarını üretmede kullanılır. En kalitelileri Japon yapımı kapsitörlerdir ve üretim yerleri genel olarak Çin'dir. Tahmin edebileceğiniz gibi pahalıdırlar.
1. KADEME
Rubycon
United Chemi-Con (veya Nippon Chemi-Con)
Nichicon
Sanyo / Suncon
Panasonic
Hitachi
FPCAP veya Functional Polymer Capacitor (Nichicon tarafından satın alınan eski Fujitsu kapak segmenti)
ELNA
Bu markalar kaliteli üreticeler olarak kabul görmektedir.
2. KADEME
Taicon (Nichicon'a aittir)
Teapo
SamXon (daha düşük bir Seviyeye ait olan GF serisi hariç)
OST
Toshin Kogyo
3. KADEME
Jamicon
CapXon
4. KADEME
G-Luxon
Su'scon
Lelon
Ltec
Jun Fu
Fuhjyyu
Evercon
3. Kademeyi önermemekle birlikte 4. kademe maalesef ucuz ve orta sınıf güç kaynaklarında sıklıkla kullanılamtadır.
4- Yonga Denetleyicisi
Fotoğrafta gördüğünüz şey bir yonga denetleyicisidir. giriş çıkışları takip eder; çok fazla veya çok az voltaj verilip verilmediğini kontrol eder. Herhangi olumsuz durumda güç kaynağını kapatır.
Pahalı Güç Kaynaklarında ise DSP adını verdiğimiz "dijital sinyal işlemcileri" kullanılır. Bunlar ekstra olarak gerekli duurmlarda voltajı ayarlayabilir, güç kaynağının durumunu anlık olarak bilgisayara gönderebilir. Tipik bir ev kullanıcısı için gereksiz bir özellik olabilir fakat özellikle sunucularda kullanılan güç kaynaklarında aranan bir özelliktir.
5-Dirençler
Sıklıkla kullanılan ucuz maliyetli bir komponenttir. Bir iletken üzerinden geçen akıma karşı gösterilen zorlanmadır. Elektrikli devrelerde akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmaya yararlar.
6-Grup - Bağımsız Düzenleme
Grup Düzenleme genellikle ucuz güç kaynaklarında kullanılır. Grup düzenlemesini anlamanın en basit yolu ikici alada bulunan indükatör/bobin sayısına bakmaktır. Eğer 2 adet varsa grup düzenlemesi vardı. Grup düzenlemesinde Büyük olan bobin 12 ve 5 volt için küçük olan 3.3 volt için kullanılır. 12 ve 5 voltun birlikte düzenlenmesi bazı sorunlara yol açar. Eğer 12 volt çok kullanılırsa sistem 5voltu dengede tutamaz ve verilen akım dengesizleşir/bozulur.
Bağımsız Düzenleme ise bütün çıkışların ayrı ayrı düzenlendiği; 3 indükatör/bobin in bulunduğu düzenlemedir ve pahalı güç kaynaklarında kullanılır. Her çıkış ayrı ayrı düzenlenir, bu sebeple yükler arasında denge sorunu yaşanmaz.
7- Güç Kaynaklarında Soğutma
PSU larda soğutma amacıyla çok fazla delik ve üzerinde bir adet fan bulundurur. Çoğu güç kaynağında ana soğutucu görevi fanlardadır. Fanlar özellikle hassas bileşenleri belirli bir sıcaklık değerinde tutar. Bu sıcaklık değerine göre fanı çalıştırmak için fan kontrol devresi kullanılır.
8- Güç Kaynağı Fanları
Her fan ortasında bulunan yatak ve mil aracılığıyla döner. Fanlar malzeme kalitesi ve yatak türüne göre kalite sıralamasına konulabilir.
Günümüzde kullanılan çoğu güç kaynağında 3 temel yatak çeşidi kullanılır:
1- Kovanlı Fanlar
2- Çift Rulmanlı Fanlar
3- Akışkan Dİnamik Yataklı(FDB) ve Hidro Dinamik Yataklı(HDB) fanlar
Kovanlı Fanlar, en çok kullanılan fakat ömür ve soğutma konusunda kötü olan fanlardır. Ucuz maliyet sebebiyle tercih edilir. Mil ve yatak arasında yağlayıcı bulunur. Bu yağ tükendiğinde fanın ömrü biter. Sadece yatay montaj için uygundur.
Çift rulmanlı fanlar ise sürtünmeyi azaltmak ve döneme etkisini arttırmak için çift bilyeli rulman kullanır. Her yönde monte edilebilir. Ömürleri kovanlıf anlara göre yüksektir. Rulmanların eskimesi veya aşınması halinde ömrü tükenmeden aşırı gürültü yapabilirler.
Akışkan dinamik yatak (FDB) ve hidro dinamik yatak (HDB) fanları, yatak tasarımının kovanlı fanlara göre farklı olduğu fakat aynı prensiple çalışan; yağlama sıvısının contalar aracılığıyla bozulmadan ve buharlaşmadan kullanılabildiği fanlardır. Ömürleri oldukça yüksektir. Sürtünmenin az olması sebebiyle gürültü seviyeleri düşüktür. Yağlayıcı kullanıldığından yatay montaj ile kullanılması tavsiye edilir.
KABLOLAMA
Güç kaynaklarının arka kısımlarında sisteme bağlanması gereken kablolar bulunmaktadır. Kablolar dönüştürülen elektriğin donanımlara gitmesini ve topraklamayla tekran prize dönmesini sağlar. Kabloları inceleyelim:
24 Pinli ATX12V V2.4 bağlantısı
PCL Express yuvaları maksimum 75w sağladığından ekran kartları için ek bir güç gerekir. Bu konnekör yardımıyla ekran kartına ekstra güç verebiliriz. 6 veya 8 pinli konnektör bağlantısı
Sata güç kabloları HDD veya ssd nize güç verir.
Bunlar dışında fazladan kablo yerleri de bulunaktadır. Ucuz güç kaynaklarında bulunmayabilir.
Aşağıdaki fotoprafta tüm çıkışları görebilirsiniz.
ÇIKIŞ GÜCÜ
Güç kaynağımız enerjiyi dünşyürürken bir takım kayıplar verir. Bu nednele çıkış gücü isimle aynı olmayabilir. Bu değerleri Watt ile belirtiriz ve basitçe Volt * Akım = Watt Formülüyle buluruz.
Örneğin;
Fotoğrafta 500w lık bir güç kaynağının DC çıkış watt değerlerini görüyorsunuz. 500w olduğu halde +12V çıkışından 12*37=444W vermekte. 5 ve 3.3 v için ise 20-33A arası yeterlidir.
Bu stie gerçek bir güç kaynağının üzerinedeki dc çıkış etiketidir. Dikkat ederseniz sağ tarafta 80 plus "bronze" yazısını görebilirsiniz. Bu güç kaynağının verimlilik derecesini ifade eder.
Tabloda gördüğünüz üzere farklı sertifikalar bulunmaktadır. Bunlar güç kaynağının %20,%50 ve %100 yük altında yapılan test sonuçlarına göre aldığı verimlilik oranlarıdır. Titanyum en yüksek sertifika olmakla birlikte güç kaynağı üreticilerinin rekabet aracıdır. Bir nevi gövde gösterisi yaptıkları alandır diyebiliriz.
PARA PARA PARA
Evet, eğer kaliteli bir güç kaynağı almak istiyorsanız, güç kaynağına ayırdığınız bütçeyi arttırmanız gerekiyor zira bilgisayarın kalbi olan güç kaynağını kalitesiz markalara bırakmamak gerekiyor. Aşağıda kendini kanıtlamış bir kaç markayı görmektesiniz. Ancak unutmayın her markanın bazı modelleri sorunlu olabilir. Asla incelemeden almayın.
KALİTESİZ GÜÇ KAYNAKLARININ ÖZELLİKLERİ:
- Malzeme kalitesi kötü olurr; kaliteli bir arge çalışması yapılmadığından ve fan kalitesi kötü olduğundan soğutma konusunda iyi iş çıkarmazlar.
- filtre aşamasını yapmazlar.
-Pasif dönüştürücüler kullanırlar.
-Grup düzenlemesi Kullanabilirler.
-Kablolar kalitesiz olabilir. bu nedenle kablonun yanması gibi durumlar oluşabilir.
-Başta kapasitörler olmak üzere pek çok komponent kalitesiz ve ucuz kullanılır.
-Komponentleri minimum gereken değerlerde taktıkları için olumsuz durumlarda güç kaynağı direk bozulur. Ayrıca sıcaklığa dayanamazlar.
-Daha az komponentle daha çok iş yapmayı hedeflerler.
Örneğin başta da bahsettiğimiz gp-500 psu;
-Bahsettiğimiz 1. filtre yok, direk soketten 2. filtreye gidiyor.
-Grup düzenlemsei vardır. Çünkü 2 indükatör bulunmakta.
-ERL Transformatör ler kullanılmış. kaliteli olduğu söylenemez.
-Kapasitör markasını bilmiyorum fakat kaliteli değil.
-+12 volttan 408w verebiliyor. Çok kötü.
CLEAResult Plug Load Solutions
www.plugloadsolutions.com
Sertifikası gerçek ama pek iç açıcı değil verdiği çıkışlar.
-Kablolar çok karışık ve düzensiz.
Yani böyle kalitsiz güç kaynakları almayın.
REHBER'im sona erdi. Çok fazla yazı yazdım o nedenle bir sıkıntı görürseniz yorumlarda belirtin lütfen. TEŞEKKÜRLER.
-Tamen kendi yazılı eserimdir. İznim olmadan kopyalanamaz.
-fotopraflar alıntıdır.
~baltazar
Ekler
Son düzenleme:
