Kaniel Outis
80+
- Katılım
- 19 Ekim 2025
- Mesajlar
- 267
- Reaksiyon skoru
- 163
KONU BAŞLIKLARI:
-
- Giriş
- Soket Seçimi: AM4 mü AM5 mi?
- AM4: Hâlâ Ölmedi Ama...
- AM5: Geleceğe Yatırım
- AMD Chipset Rehberi: Hangisi Ne İşe Yarar?
- AM4 Chipsetleri (A320, B450, B550, X570)
- AM5 Chipsetleri (A620, B650, B650E, X670/X670E, X870/X870E)
- VRM: Anakartın Kalbi (Hatta Kasları)
- Faz Sayısı, MOSFET ve DrMOS
- Hangi İşlemciye Ne Kadar VRM Lazım?
- Bellek Desteği: DDR4 mü DDR5 mi ve XMP/EXPO Mevzusu
- Genişleme Slotları ve Bağlantılar
- PCIe Slotları, M.2 Slotları, USB, SATA, Ağ ve Ses
- BIOS ve Yazılım Özellikleri (BIOS Flashback Önemi)
- Form Faktörü: Boyut Mevzusu (ATX, mATX, ITX)
- Popüler Markalar ve Seriler (ASUS, MSI, Gigabyte, ASRock)
- Anakart Önerileri
- AM4 ve AM5 için Bütçe/Orta/Üst Seviye Öneriler
- Kullanım Senaryolarına Göre Nokta Atışı
- Anakart Alırken Kontrol Listesi
- BIOS Güncellemesi: Adım Adım Rehber
- Sık Sorulan Sorular
- Sonuç
GİRİŞ:
Herkese iyi geceler diliyorum. Bir sistem topluyorsun, işlemciyi seçtin, ekran kartını da aldın ama iş anakarta gelince kilitlendin mi? Gayet normal. Çünkü bu bilgisayar toplama işinde adamı en çok gıcık eden, kafa karıştıran parça anakarttır. Üstelik şu sıralar ortalık 56 durumda. AMD tarafında da çarşı pazar karışık.
Bu rehberde sana en ince detayına kadar, hiçbir şeyi atlamadan anlatacağım. Hangi sokete yürümeli, hangi çipset ne halta yarar, bu VRM dediğimiz nane neden önemli, kaç fazlı güç tasarımı işini görür, BIOS güncellemesi nasıl yapılır, hangi bütçeye hangi kart gider... Hepsine değineceğim. Hazırsan başlayalım aga.
Bu rehberde sana en ince detayına kadar, hiçbir şeyi atlamadan anlatacağım. Hangi sokete yürümeli, hangi çipset ne halta yarar, bu VRM dediğimiz nane neden önemli, kaç fazlı güç tasarımı işini görür, BIOS güncellemesi nasıl yapılır, hangi bütçeye hangi kart gider... Hepsine değineceğim. Hazırsan başlayalım aga.
Soket Seçimi: AM4 mü AM5 mi?
AM4: Hâlâ Ölmedi Ama...
Aga AM4 soketi 2017'den beri bizimle. O efsane Ryzen 1000 serisinden tut 5000 serisine kadar işlemci havuzunu destekliyor. DDR4 RAM kullanıyor ve PCIe 4.0'a kadar da yolu var.
Peki 2025 yılında AM4'e girmek mantıklı mı? Duruma göre değişir.
Bütçe kısıtlıysa ve elinde hali hazırda DDR4 RAM'lerin duruyorsa, Ryzen 5 5600 gibi bir işlemciyle B550 anakartı çakıp geçmek hala gayet makul bir hareket. Özellikle oyun için Ryzen 5000 serisi hala canavar gibi iş görüyor. Lakin AM4 artık yolun sonuna geldi. AMD bu soket için yeni işlemci çıkarmayacak. Yani ileride bunu yükselteyim dersen elin kolun bağlı.
AM4'ün Güzellikleri:
- DDR4 RAM fiyatları, DDR5'e göre sudan ucuz.
- İkinci el piyasası kaynıyor, ucuza işlemci bulursun.
- Anakart fiyatları, gayet makul.
- Oturmuş platform, BIOS derdi tasası kalmadı, taş gibi.
AM4'ün Yamukları:
- Yükseltme yolu kapalı, yeni nesil işlemci desteği gelmeyecek, bitti.
- PCIe 5.0 desteği yok.
- DDR5'in o sunduğu yüksek bant genişliğinden mahrum kalıyorsun.
AM5: Geleceğe Yatırım
AM5 soketi, AMD'nin 2022'de piyasaya saldığı ve 2027'ye kadar arkasındayım arkadaş dediği yeni kalesi. Ryzen 7000, 8000 ve 9000 serisi işlemcileri destekliyor. DDR5 RAM şart, kaçarı yok ve PCIe 5.0 desteği de var.
2025 itibariyle AM5 artık oturdu diyebiliriz. İlk çıktığında DDR5 fiyatları uçuktu, BIOS sorunları vardı, anakartlar pahalıydı. Şimdi durum çiçek gibi. DDR5 fiyatları insanı üzmeyecek seviyeye indi,
BIOS stabil hale geldi, giriş seviyesi anakartlar bile gayet kullanılır durumda.
AM5'in Güzellikleri:
2025 itibariyle AM5 artık oturdu diyebiliriz. İlk çıktığında DDR5 fiyatları uçuktu, BIOS sorunları vardı, anakartlar pahalıydı. Şimdi durum çiçek gibi. DDR5 fiyatları insanı üzmeyecek seviyeye indi,
BIOS stabil hale geldi, giriş seviyesi anakartlar bile gayet kullanılır durumda.
AM5'in Güzellikleri:
- En az 2027'ye kadar yeni işlemci desteği gelecek, kafan rahat.
- PCIe 5.0 desteği, Hem ekran kartı hem SSD yuvaları için.
- DDR5'in yüksek bant genişliği, özellikle iş güç yapıyorsan fark yaratıyor.
- Yarın öbür gün çıkacak yeni Ryzen işlemcilere şak diye geçebilirsin.
AM5'in Yamukları:
- Toplam sistem maliyeti AM4'e göre hala tuzlu.
- DDR5 RAM zorunluluğu bütçeyi gıdıklıyor.
- Bazı giriş seviyesi anakartlarda özelliklerden bayağı kısmışlar.
AMD Chipset Rehberi: Hangisi Ne İşe Yarar?
Çipset dediğin şey anakartın beyni gibi düşün. İşlemciyle diğer parçaların muhabbetini bu yönetiyor, neyi kullanıp neyi kullanamayacağını belirliyor. AMD'nin hem AM4 hem AM5 için tonla seçeneği var.
AM4 Chipsetleri
- A320 (Giriş Seviyesi - Artık Önermiyorum): En temel çipset bu. Overclock yok, özellikler kuşa dönmüş. A320 almak için hiçbir sebep yok açıkçası. B450 fiyatları zaten dibine geldi.
- B450 (Orta Direk - Bütçe Dostu): Overclock desteği var, çoğu adamın işini görecek özellikler sunuyor. Ama PCIe 4.0 yok. Eğer çok sıkı bütçeyle AM4 topluyorsan bakılır ama B550 ile farkı artık çok azaldı.
- B550 (Orta-Üst Segment - Tavsiyemdir): AM4 alacaksan B550 en mantıklı hareket. PCIe 4.0 desteği var, ekran kartı ve bir M.2 yuvası için. Overclock yaparsın. VRM tasarımları genelde yeterli. Fiyat/Performansın kitabını yazmış çipset budur.
- X570 (Zengin İşi): Tüm PCIe hatları 4.0 destekli, daha fazla USB portu, daha fazla SATA bağlantısı falan. Ama çoğu X570 anakartın üzerinde minik bir fan oluyor, bu da ekstra gürültü ve bozulacak parça demek. X570S versiyonları fansız ama pahalı. Eğer kasaya 10 tane M.2 SSD takmayacaksan ya da profesyonel iş istasyonu kurmuyorsan B550 sana yeter de artar.
AM5 Chipsetleri
- A620 (Giriş Seviyesi):AMD'nin AM5 için en temel, gariban çipseti. Overclock yok, PCIe 5.0 sadece ekran kartı yuvasında var M.2'de yok. USB ve SATA port sayısı sayılı. VRM tasarımları genelde zayıf.
- Peki A620 kime gider? Ryzen 5 7600 veya Ryzen 5 8600G gibi işlemcilerle overclock yapmadan, sade bir sistem kuracaksan işini görür. Ama Ryzen 7 veya Ryzen 9 düşünüyorsan koşarak uzaklaş.
- B650 (Orta Segment - Çoğu Kişinin İlacı):AM5'in en dengeli çipseti. Overclock var, PCIe 5.0 desteği ekran kartı yuvasında mevcut. M.2 yuvaları için PCIe 5.0 desteği anakarta göre değişiyor, kiminde var, kiminde yok. VRM tasarımları genelde yeterli, hatta iyi modellerde taş gibi.
- Çoğu oyuncu ve normal kullanıcı için B650 en mantıklı seçim. Üst segment işlemcileri bile rahatça taşıyacak modeller var piyasada.
- B650E (Orta-Üst Segment): B650'nin PCIe 5.0 destekli versiyonu. Hem ekran kartı hem de en az bir M.2 yuvası PCIe 5.0 destekli olmak zorunda. Eğer gelecekte PCIe 5.0 SSD kullanmayı kafaya koyduysan B650E mantıklı olabilir. Ama şu an PCIe 5.0 SSD'ler hem ateş pahası hem de normal kullanımda PCIe 4.0'dan öyle aman aman bir farkı yok.
- X670 (Üst Segment): Daha fazla PCIe hattı, daha fazla USB portu, daha fazla SATA bağlantısı. Çift çipset tasarımı sayesinde bağlantı seçenekleri gani gani. Overclock meraklıları ve içerik üreticileri için uygun.
- X670E (En Üst Segment): X670'in PCIe 5.0 destekli versiyonu. Hem ekran kartı hem M.2 yuvaları full PCIe 5.0. En baba VRM tasarımları, en fazla özellik bu anakartlarda. Ama fiyatlar da ona göre kol gibi.
- X870 ve X870E (2024 Sonu - 2025 Modeli): Ryzen 9000 serisiyle gelen en taze çipsetler. USB4 desteği standart geliyor, Wi-Fi 7 desteği var. X670/X670E'ye göre devrimsel bir fark yok ama sıfırdan sistem kuruyorsan ve bütçen uygunsa değerlendirilir.
VRM: Anakartın Kalbi:
Dostum VRM dediğimiz nane, işlemciye elektriği pompalayan devreler bütünü. İşlemcinin stabil çalışması, overclock potansiyeli ve uzun ömürlü olması direkt bu VRM kalitesine bakıyor.
Faz Sayısı Ne Ayak?
Anakart kutularında "14+2 faz", "16+2+1 faz" gibi şeyler görürsün. İlk sayı işlemci çekirdeğine güç veren fazları, ikinci sayı SoC'a güç veren fazları, üçüncü sayı varsa genelde iGPU'ya güç veren fazları anlatır.
- Daha fazla faz, Daha iyi güç dağılımı, Daha düşük sıcaklık, Daha stabil çalışma demektir.. lakin sadece sayıya bakıp aldanmamak lazım. Faz başına kullanılan malzemenin kalitesi de çok önemli.
MOSFET ve DrMOS Nedir?
MOSFET, güç katlarında kullanılan transistörler. Eski anakartlarda ayrık MOSFET'ler vardı. Yeni nesillerde DrMOS veya SPS kullanılıyor. Bunlar, sürücü ve MOSFET'leri tek pakette birleştiren entegre çözümler.
DrMOS'ların amper değerleri önemli aga. 50A DrMOS ortalama, 60A iyi, 70A ve üzeri "üff" dedirtir. Üst segmentlerde 90A, hatta 100A+ DrMOS'lar görebilirsin.
Hangi İşlemci İçin Ne Kadar VRM Lazım?
Kabaca şöyle hesap et:
MOSFET, güç katlarında kullanılan transistörler. Eski anakartlarda ayrık MOSFET'ler vardı. Yeni nesillerde DrMOS veya SPS kullanılıyor. Bunlar, sürücü ve MOSFET'leri tek pakette birleştiren entegre çözümler.
DrMOS'ların amper değerleri önemli aga. 50A DrMOS ortalama, 60A iyi, 70A ve üzeri "üff" dedirtir. Üst segmentlerde 90A, hatta 100A+ DrMOS'lar görebilirsin.
Hangi İşlemci İçin Ne Kadar VRM Lazım?
Kabaca şöyle hesap et:
- Ryzen 5 serisi (65W): 6-8 faz, 50A+ DrMOS yeter de artar.
- Ryzen 7 serisi (105W): 8-10 faz, 60A+ DrMOS öneririm.
- Ryzen 9 serisi (120-170W): 12+ faz, 70A+ DrMOS şart.
- Overclock yapacaksan: Yukarıdaki değerleri bir tık artır.
VRM Soğutması
Güçlü VRM'lerin iyi soğutulması şart. Anakart üzerindeki o metal bloklar VRM sıcaklığını düşürür. Ucuz anakartlarda bu kaplamalar ince ve yetersiz olabilir, hatta bazen süs niyetine koyarlar. İyi anakartlarda kalın, yüzey alanı geniş, hatta ısı borulu soğutucular olur.
VRM sıcaklığı 100°C'yi geçerse işlemci frekans düşürür ve performansın yerle bir olur. İyi bir VRM tasarımında yük altında bile 80-90°C civarında kalması lazım.
Bellek Desteği: DDR4 mü DDR5 mi ve XMP/EXPO Mevzusu
AM4 ve DDR4
AM4 platformu DDR4 kullanıyor. DDR4-3200 çoğu anakart için resmi sınır ama overclock ile 3600, 4000+ hızlara çıkarsın.
Ryzen işlemciler için tam kıvamı DDR4-3600 CL16 veya CL18'dir. Sebebi Infinity Fabric ile alakalı. Infinity Fabric, işlemci içindeki parçaları birbirine bağlayan veri yolu. DDR4-3600'de bu meret 1:1 senkronize çalışıyor. Senkronizasyon bozulursa gecikme artar, performans düşer.
AM5 ve DDR5
AM5'te DDR5 zorunlu. DDR5-5200 resmi hız ama çoğu anakart 6000 ve üzerini destekliyor.
Ryzen 7000/8000/9000 serisi için tatlı nokta DDR5-6000 CL30 civarıdır. Bu hızda Infinity Fabric yine 1:1 kalabiliyor. DDR5-6400 ve üzerine çıktığında ayar yapman gerekir, her işlemcide stabil çalışmayabilir.
XMP ve EXPO Nedir?
XMP Intel'in, EXPO AMD'nin bellek overclock profili. RAM'i taktığında varsayılan olarak kağnı hızında çalışır. XMP veya EXPO'yu BIOS'tan açtığında RAM, üreticinin vaat ettiği yüksek hızlara şak diye çıkar.
AM5 topluyorsan EXPO destekli RAM almaya bak. XMP de çalışır ama EXPO, Ryzen işlemciler için optimize edilmiştir, başın ağrımaz.
Bellek Slotu Sayısı ve Topoloji
Çoğu anakart 4 slotludur ama bazı kompakt modellerde 2 slot olur. Dikkat etmen gereken bir nokta var: 2 slotlu anakartlar genelde daha yüksek RAM hızlarına daha stabil ulaşır. Sinyal bütünlüğü meselesi. 4 slotlu anakartlarda yollar uzar, yüksek hızda sapıtabilir.
Eğer illa en yüksek hızı istiyorum ve 32GB bana yeter diyorsan, 2 slotlu bir anakart düşünebilirsin.
Genişleme Slotları ve Bağlantılar
PCIe Slotları
Günümüz anakartlarında genelde bir tane ana PCIe x16 slotu, bir veya iki tane de ufak PCIe x4/x1 slotu olur.
AM5'te ana slot PCIe 5.0 x16 olarak çalışır. Bu, mevcut ekran kartları için fazlasıyla yeterli; hatta PCIe 4.0 x16 bile en güçlü kartlarda darboğaz yapmıyor.
Bazı anakartlarda ikinci uzun slot da olabilir ama genelde hızı x4'tür. SLI/CrossFire öldü zaten, çok takılma.
M.2 Slotları
M.2 NVMe SSD'ler artık standart oldu. Çoğu anakart en az 2, babalar 4-5 tane M.2 slotu barındırır.
Dikkat etmen gerekenler:
Günümüz anakartlarında genelde bir tane ana PCIe x16 slotu, bir veya iki tane de ufak PCIe x4/x1 slotu olur.
AM5'te ana slot PCIe 5.0 x16 olarak çalışır. Bu, mevcut ekran kartları için fazlasıyla yeterli; hatta PCIe 4.0 x16 bile en güçlü kartlarda darboğaz yapmıyor.
Bazı anakartlarda ikinci uzun slot da olabilir ama genelde hızı x4'tür. SLI/CrossFire öldü zaten, çok takılma.
M.2 Slotları
M.2 NVMe SSD'ler artık standart oldu. Çoğu anakart en az 2, babalar 4-5 tane M.2 slotu barındırır.
Dikkat etmen gerekenler:
- PCIe nesli: PCIe 3.0, 4.0 veya 5.0 olabilir. PCIe 4.0 SSD'ler şu an en mantıklısı.
- Slot uzunluğu: 2280 standart boyuttur.
- Soğutma: M.2 slotlarında soğutucu blok olması önemli. Yüksek hızlı SSD'ler yanıyor aga, soğutmazsan yavaşlar.
USB Portları
Arkada en az 6-8 USB portu olsun, yoksa mouse, klavye derken yer kalmaz. USB 3.2 Gen 2 falan olması hızlı dosya atmak için iyi. AM5 X670E ve X870'lerde USB4 desteği de var, 40Gbps hızlara çıkıyor, deli dehşet bir şey.
SATA Portları
Hala HDD veya SATA SSD kullanıyorsan bunlara ihtiyacın var. Genelde 4-6 tane olur.
Ağ Bağlantısı
Arkada en az 6-8 USB portu olsun, yoksa mouse, klavye derken yer kalmaz. USB 3.2 Gen 2 falan olması hızlı dosya atmak için iyi. AM5 X670E ve X870'lerde USB4 desteği de var, 40Gbps hızlara çıkıyor, deli dehşet bir şey.
SATA Portları
Hala HDD veya SATA SSD kullanıyorsan bunlara ihtiyacın var. Genelde 4-6 tane olur.
Ağ Bağlantısı
- Ethernet: Giriş seviyesinde 1 Gigabit olur. Orta ve üst seviyede 2.5 Gigabit standart oldu. Ev kullanıcısı için 2.5G yeter de artar.
- Wi-Fi: Çoğu anakartta Wi-Fi yok. İstiyorsan model adında "WIFI" yazanlara bak. 2025 için Wi-Fi 6E veya Wi-Fi 7 destekli olanlar iyidir.
Ses Çözümü
Realtek ALC897 giriş seviyesidir, ALC1200/1220 orta şekerdir, ALC4080/4082 üst seviyedir. Eğer harici ses kartın falan varsa çok takılma buna.
Realtek ALC897 giriş seviyesidir, ALC1200/1220 orta şekerdir, ALC4080/4082 üst seviyedir. Eğer harici ses kartın falan varsa çok takılma buna.
BIOS ve Yazılım Özellikleri
BIOS Arayüzü
Her markanın arayüzü başka. ASUS'un BIOS'u genelde en kolayı, kullanıcı dostudur. MSI ve Gigabyte da iyidir. ASRock biraz karışık gelebilir ama alışırsın.
BIOS'ta şunlara bak: Fan kontrolü, RAM profilleri, EXPO kolay açılıyor mu?, Güç limitleri ayarı.
BIOS Flashback Neden Hayat Kurtarır?
Yeni bir AM5 anakart aldın, kutudaki BIOS sürümü eski ve yeni aldığın işlemciyi tanımıyor diyelim. Görüntü gelmez. BIOS Flashback sayesinde işlemciyi takmadan, sadece USB bellek ve güç kaynağıyla BIOS güncelleyebilirsin. Bu özellik cidden hayat kurtarır. Özellikle Ryzen 9000 serisi alıyorsan, anakartında bu özellik olsun.
Her markanın arayüzü başka. ASUS'un BIOS'u genelde en kolayı, kullanıcı dostudur. MSI ve Gigabyte da iyidir. ASRock biraz karışık gelebilir ama alışırsın.
BIOS'ta şunlara bak: Fan kontrolü, RAM profilleri, EXPO kolay açılıyor mu?, Güç limitleri ayarı.
BIOS Flashback Neden Hayat Kurtarır?
Yeni bir AM5 anakart aldın, kutudaki BIOS sürümü eski ve yeni aldığın işlemciyi tanımıyor diyelim. Görüntü gelmez. BIOS Flashback sayesinde işlemciyi takmadan, sadece USB bellek ve güç kaynağıyla BIOS güncelleyebilirsin. Bu özellik cidden hayat kurtarır. Özellikle Ryzen 9000 serisi alıyorsan, anakartında bu özellik olsun.
Form Faktörü: Boyut Mevzusu
- ATX: En yaygın olanı. Geniş, ferah. 4 RAM slotu, bolca M.2 yuvası. Çoğu kasa buna uyar.
- Micro-ATX (mATX): Biraz daha kare, kısa. Daha az slotu olur. Fiyatları genelde ATX'e göre daha uygundur çünkü malzeme maliyeti az. AMD tarafında mATX seçenekleri biraz kısıtlı maalesef.
- Mini-ITX: Küçücük, avuç içi kadar. Sadece 2 RAM slotu, 1 PCIe slotu. Küçük kasa toplayacaksan mecbursun. Genelde pahalıdırlar çünkü o kadar şeyi o alana sığdırmak mühendislik ister.
Popüler Markalar ve Seriler
- ASUS:
- Prime: Giriş-orta seviye. İş görür, ucuzdur.
- TUF Gaming: Orta seviye. Dayanıklıdır, VRM'i iyidir, fiyatı üzmez.
- ROG Strix: Orta-üst seviye. Şekil şukul, RGB, iyi VRM.
- ROG Crosshair: Zengin işi. En tepe model.
- ProArt: İçerik üreticisiysen buna bak.
- MSI:
- PRO: Giriş-orta. Sade, ışıksız mışıksız.
- MAG: Orta seviye. Tam oyuncu işi, fiyatları makul Tomahawk burada.
- MPG: Orta-üst seviye.
- MEG: En üst seviye.
- Gigabyte:
- UD / Gaming: Giriş-orta seviye.
- AORUS Elite: Orta seviye. Fiyat/Performans odaklı.
- AORUS Pro / Master / Xtreme: Üste doğru gidiyor.
- ASRock:
- Pro / Steel Legend: Fiyat performans canavarlarıdır.
- Taichi: En baba serisidir.
Anakart Önerileri (Aralık 2025)
Geldik işin en civcivli yerine. Bütçene ve ne yapacağına göre nokta atışı önerilerim şunlar.
AM4 Platformu (Bütçe Dostu)
Eğer AM4'e gireceksen B550'den şaşma.
AM4 Platformu (Bütçe Dostu)
Eğer AM4'e gireceksen B550'den şaşma.
- Giriş Seviyesi:
- MSI B550M PRO-VDH WIFI: Micro-ATX, Wi-Fi 6 var, 4 RAM slotu. Ryzen 5 5600 için mis gibi.
- Gigabyte B550M DS3H: En ucuz yollusu bu. Temel özellikler var.
- ASRock B550M Steel Legend: Tipi güzel, VRM'i sağlam.
- Orta Seviye:
- MSI MAG B550 TOMAHAWK: Efsane karttır. VRM'i tank gibi 12+2 faz. Ryzen 7 5800X3D'yi bile bana mısın demeden taşır.
- ASUS TUF Gaming B550-PLUS: Sağlam karttır
AM5 Platformu
A620 (Giriş Seviyesi - Ryzen 5 İçin)
- Gigabyte A620M GAMING X: Ryzen 5 7600 için yeterli.
- ASRock A620M-HDV/M.2: En uygun fiyatlılardan.
- A620 alıyorsan Ryzen 7 veya 9 takma, ısınır, frekans kısar.
B650 (Orta Segment - Çoğu Kişiye Önerim)
- Giriş-Orta:
- Gigabyte B650M GAMING X AX: Wi-Fi 6E var. Fiyatı uygun..
- MSI MAG B650M MORTAR WIFI: Bak bu kart Fiyat/Performans şampiyonudur. VRM'leri çok iyi 80A SPS. Ryzen 9 bile takarsın.
- Orta-Üst:
- ASUS TUF Gaming B650-PLUS WIFI: Klasik, güvenilir.
- MSI MAG B650 TOMAHAWK WIFI: Şiddetle tavsiye ederim. VRM'i çok sağlam, Ryzen 9 9950X'i bile rahat taşır. Çoğu X670'ten iyidir.
- ASRock B650 LiveMixer: İçerik üreticisiysen portu çoktur.
B650E (PCIe 5.0 M.2 İsteyenlere)
- ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIFI: ROG kalitesi, PCIe 5.0 desteği.
X670/X670E (Üst Segment - Meraklısına)
- ASUS ROG Strix X670E-F / MSI MEG X670E ACE / Gigabyte X670E AORUS Master: Bunlar artık lükse giriyor. Parası olan, şov yapmak isteyen alsın.
X870/X870E (2024-2025 Yenileri)
- Ryzen 9000 için optimize edilmiş, USB4 ve Wi-Fi 7 standart.
- MSI MAG X870 TOMAHAWK WIFI: Tomahawk'ın en yenisi.
- Gigabyte X870 AORUS Elite WIFI7.
Kullanım Senaryolarına Göre Nokta Atışı
- Bütçe Oyun Sistemi (Ryzen 5 7600):MSI MAG B650M MORTAR WIFI veya Gigabyte B650M GAMING X AX. A620 de olur ama B650 ileriye dönük olur.
- Orta Segment Oyun (Ryzen 7 7800X3D):MSI MAG B650 TOMAHAWK WIFI veya ASUS TUF Gaming B650-PLUS. 7800X3D zaten kilitli işlemci ama VRM'i sağlam olsun, başın ağrımasın.
- Üst Segment / İş Güç (Ryzen 9 9950X): Yine MSI MAG B650 TOMAHAWK WIFI (evet, bu fiyata bile taşır o işlemciyi) veya bütçe varsa X670E/X870E modelleri.
- İçerik Üretimi:ASUS ProArt serisine veya ASRock LiveMixer'e bak.
- Mümkün Olan En Düşük Bütçe:ASRock A620M-HDV/M.2. Sadece Ryzen 5 tak, overclock bekleme.
Anakart Alırken Kontrol Listesi (Bunlara Bakmadan Alma)
- Soket Uyumu: İşlemcin AM5 ise anakart da AM5 olacak. AM4 ise AM4.
- Chipset: İhtiyacına uygun mu? Çoğu kişi için B650 yetiyor, X670E'ye boşuna para gömme.
- VRM Yeterliliği: İşlemcini besleyebilecek mi? Faz sayısı ve DrMOS amper değerlerine bak.
- RAM Slotu: Kaç tane var?
- M.2 Slotu: Kaç tane SSD takacaksın?
- USB Portları: Arkada yeterince delik var mı?
- Ağ: Wi-Fi lazım mı?
- BIOS Özellikleri: Flashback tuşu var mı? (AM5'te çok önemli).
- Form Faktörü: Kasana sığıyor mu?
BIOS Güncellemesi: Adım Adım Rehber
Yeni anakart aldın veya yeni işlemci taktın, BIOS güncellemesi gerekebilir.
Klasik Yöntem (Sistem Açılıyorsa):
- Üreticinin sitesinden en güncel BIOS'u indir.
- Dosyayı USB belleğe at (FAT32 olsun).
- Bilgisayarı yeniden başlat, BIOS'a gir DEL veya F2 ile.
- Orada "M-Flash", "Q-Flash", "EZ Flash" gibi bir yer olur, ona gir.
- USB'deki dosyayı seç, başlat.
- SAKIN KAPATMA! Elektrik giderse veya kapatırsan anakart brick olur.
- Bitince kendi kendine yeniden başlar.
BIOS Flashback Yöntemi (İşlemci Takılı Değilken):
- Dosyayı indir, üreticinin dediği gibi ismini değiştir, Mesela MSI.ROM yap.
- USB'ye at.
- USB'yi arkada "Flashback" yazan özel porta tak.
- Güç kaynağını bağla ama bilgisayarı AÇMA.
- Arkadaki Flashback düğmesine 3 saniye basılı tut.
- Işık yanıp sönmeye başlar. Sönene kadar bekle (5-10 dakika sürer).
- Işık sönünce işlem tamamdır.
Sık Sorulan Sorular
- S:X670, B650'den çok mu daha iyi?
- C: Hayır, şart değil. Çipset sadece özellik sınırını belirler. Kaliteli bir B650, dandik bir X670'i tokatlar geçer.
- S:Ryzen 9000 için illa X870 mi lazım?
- C: Yok öyle bir şey. B650, X670 hepsi BIOS güncellemesiyle Ryzen 9000 çalıştırır. X870'in olayı USB4 ve Wi-Fi 7.
- S:PCIe 5.0 SSD alayım mı?
- C: 2025'te çoğu adam için gereksiz. Çok pahalı ve farkı hissetmezsin.
- S:DDR5 frekansı ne kadar önemli?
- C: Önemli ama abartma. 6000 MHz CL30 al geç, en iyisi o.
- S:Anakartın ışığını kapatabilir miyim?
- C: Tabi, BIOS'tan veya programından kapatırsın.
Sonuç: Sadede Gelelim
Anakart seçimi karışık gibi duruyor ama mantığı basit ağa.
- Yeni sistem kuruyorsan AM5 al, kafan rahat olsun,2027'ye kadar yolu var.
- Paran azsa AM4 B550 + Ryzen 5600 hala taş gibi, iş görür.
- Çipset olayını abartma. Çoğu kullanıcı için B650 fazlasıyla yeterli. X670E'ye bayılacağın parayı git ekran kartına yatır.
- VRM'e dikkat et, Ryzen 7/9 takacaksan kaliteden ödün verme.
- BIOS Flashback özelliği varsa tadından yenmez.
Hadi bakalım, umarım bu rehber işine yarar. Kafana takılan olursa buralardayız. Çok emek verdim, umarım beğenilir. Sorusu olan sorsun kesinlike...
Birde B840 çipsetler piyasaya girdi yavaş yavaş, onları da eklemeni öneririm, insanların kafası karışmasın 
