[Alexa ve Psikoloji] Sorunlarımızı Anlayalım

[Gri Caner]

Kişi depresyonda olduğu zaman düşünceleri çarpıtılmış olur. Bu çarpık düşünceler sağlıklı düşünemememin sonucudur ve ürün olarak suçluluk, değersizlik, moral bozukluğu, her daim üzgün hissetmek gibi duygudurumları verir. Depresyonda olan kişi sağlıklı düşünemediği için sorunlarını tespit edemeyebilir. Bu noktada önereceğim şey yazmaktır. Her daim yazmak olacak... Çünkü yazmak içinizdeki kötülükleri kağıda hapseder ve onları yok etmede büyük oranda yardımcı olur.

BEŞ ALAN MODELİ​

Modelde gördüğünüz gibi bu dört alan çift yönlü oklarla birbiri ile bağlantılı. Yani bu demek oluyor ki birinde olan değişiklik ufak da olsa diğerlerinde de etki gösterecektir. Örneğin düşüncelerinizi olumlu olarak değiştirirseniz ruh haliniz de olumlu olarak etkilenecektir.
Misal, market kasası sırasında bekliyorsunuz. Aşağıdaki düşünceler size nasıl etki yapabilir?
a)Bu sıra epey uzun süre bitmeyecek, en iyisi sakinleşip bekleyeyim.
b)Neden yeni kasa açmıyorlar, bizi böyle bekletmemeliler
Sizin de tahmin edeceğiniz gibi a cümlesi daha iyi hissettirecektir. b cümlesi ise daha gergin ve bunalmış hissetmenize sebep olacak. "Bu da çok optimistlik değil mi kardeşim?" diyorsanız HAYIR diyorum. Bunu kendiniz için yapıyorsunuz. Kendi ruh haliniz için. Tabi ki yeni kasa isteğinizi daha optimist ve sakin bir dille isteyebilirsiniz. Ama ruh halinizi bozacak ve gerginliğe itecek kadar önemli bir durum olmamalı. Hayatta her şeyde bir çizgi vardır. Nadiren kalın ve görünür bir çizgidir ama çoğu zaman da görünmezdir. Görünmez çizgileri fark edersek sorunlarımızı çözme yolunda ilerleme kaydetmiş olacağız.

Beş Alan Modeli'nin uygulanma örneklerine bakalım.

29 yaşında uçak korkusuna bağlı panik atağı ve anksiyete bozukluğu olan bir kadın:

Çevresel ve yaşamsal değişimler/olaylar: Babasının ölümü, işle ilgili uçak gezisi yapacağı terfi alması
Bedensel belirtiler: Soğuk terlemek, çarpıntı, nefes darlığı, diken üstünde olmak
Ruh halleri: Korkulu, gergin, paniklemiş
Davranışlar: Uçakla seyahat etmekten kaçınmak, işyerinde aldığı terfiden vazgeçmeyi düşünmek
Düşünceler: "Kalp krizi geçiyorum" "Ölüyorum" "Ya bir şeyler ters giderse" "Uçağa binersem kötü şeyler olacak"

İntihar teşebbüsleri olan sıkıntılı bir çocukluk ve evlilikler geçirmiş kadın:

Çevresel ve yaşamsal değişimler/olaylar: Babası ona fiziksel şiddet uyguladı, iki kocası da alkolikti, ona şiddet uyguladılar, tek başına iki çocuk büyütüyor, işyerindeki müdüründen fazlaca olumsuz değerlendirme alıyor.
Bedensel belirtiler: Çoğu zaman yorgun
Ruh halleri: Depresif
Davranışlar: Çalışırken zorlanıyor, arkadaşlarından ve ailesinden kaçıyor ve çok çabuk ağlıyor. Kendisini kesip yaralıyor.
Düşünceler: "Ben bir işe yaramam" "Başarısızım" "Hiçbir zaman iyileşemeyeceğim" "Hayatım ümitsiz" "En iyisi kendimi öldüreyim"

Mükemmeliyetin altını kabul etmemesi yönünde yetiştirilen ve işten kovulma korkusu olan adam:
Çevresel/yaşamsal: Sonuç 3 yıldır alkolden uzak durmak, hayat boyu en iyi olmak için ailesinin ve kendisinin kendisine uyguladığı baskı.
Bedensel: Uyku sorunları, mide sorunları
Ruh halleri: Tedirgin, depresif, öfkeli, stresli.
Davranışlar: İçki içme isteğiyle mücadele etmek, bazen X alkolikler derneği toplantılarından kaçınmak, her şeyi mükemmel yapmaya çalışmak
Düşünceler: "Değersizim" "Çok korkunç bir şey olacak" "Yetersizim" "İşe yaramıyorum "Eğer biri beni eleştirirse bu beni küçümsedikleri anlamına gelir"

SIRA SİZDE​

(Sakıncası yoksa özel mesaj ile bana gönderebilir misiniz?

Çevresel ve yaşamsal değişimler/olaylar: Bedensel belirtiler: Ruh halleri: Davranışlar: Düşünceler:

Spoiler: Kaynak:

Evinizdeki Terapist, sf. 33-50

Uyandığımda bu faktörleri bu 5 alanı nasıl olumlu olarak etkileyebileceğimizi anlatacağım.

 

[Furkan Karagülle]

Öncelikle, hepsini okudum. Ellerine sağlık.

suçluluk, değersizlik, moral bozukluğu, her daim üzgün hissetmek gibi

Bu bende dediğim gibi 3 yılı aşkın süredir vardı. Mutlu olasım gelmiyordu.

Bu noktada önereceğim şey yazmaktır.

Özlü sözler, makaleler, kısa metinler, bilimsel içerikler yazdım. Profilimde de birkaçını paylaştım.

Özelden yazmama gerek yok.

Çevresel ve yaşamsal değişimler/olaylar: Çocukluğum çok kötü geçti. Ayrıca ortaokulda çok dışlandım. Kimse benimle arkadaşlık kurmadı. Beni normal biriymişim gibi saymadılar. Aynı zamanlarda dedem vefat etti. Annem ameliyat geçirdi. Dayım trafik kazası geçirdi. Diğer akrabalarımın *ptalca eleştirilerine maruz kaldım. Sanki herkesin bana garezi vardı. Buna ben de dahildim. Kendimi sevmiyordum, sevmedim. Kendimden nefret eder hale geldim.

Bedensel belirtiler:
Aşırı zayıfladım. Her yerim zaman zaman uyuşuyordu.

Ruh halleri:
Doğru kararlar veremiyordum. Hayatımın yanlışlarını yaptım bu dönemde. Bu beni daha da kötüye sürükledi.

Davranışlar:
Herkesten olabildiğince uzak kaldım. Sadece ben ve zihnim vardı. Saatlerce sohbet ediyorduk. İnsanlardan nefret ediyordum. Delirdiğimi düşünmeye başladım.

Düşünceler:
Hiçbir düşüncem yoktu. Tüm her şeye tepkisiz kaldım. Kendimi *ldürmeyi düşündüm. Hem de nerdeyse her gün. Yakın geçmişte de aynı şekilde.

Şuan 18 yaşımdayım ve davranışlarımı ister istemez geçmişim yönlendiriyor. Bunu olabildiğince azaltmaya çalıştım. Elbette eskiye nazaran çok daha iyiyim ama bünyem çok büyük hasar aldı. Şimdi tek gayem iyi bir üniversite kazanıp doğru arkadaşlar edinmek. O arkadaşlarımın içerisinden de hayat arkadaşımı bulmak.

Geçmişi unutamıyorsun ama önemsemeyebiliyorsun. Çok takıntılı bir kişiliğe sahibimdir. Sürekli geçmişi, geçmişteki kötü anılarımı düşünerek moralimi bozmayı çok iyi başarıyordum. Ne zaman geçmişin sadece *ptalca yaşanmışlıklar olduğunu fark ettim, o zaman kendimi düzeltmeye başladım. Geçmiş benim için çok önemsizdir. Ben yalnızca bugünüme ve yarınıma odaklanırım. Entelektüel bir davranış değil ancak bu şekilde hayat denen bu yolda daha başarılı olduğumu kendime kanıtladım.