Liberal Kenobi
80+ Bronze
- Katılım
- 7 Ekim 2020
- Mesajlar
- 1,777
Altı Okun, CHP çınarının 98 yıllık tarihini bir konuda özetleyeceğim, hazır mısınız!
Mustafa Kemal Halk fırkası adı ile siyasi bir parti kurmaya niyetli olduğunu açıkladığında yıl 1922'ydi. Bu konuşmadan bir yıl sonra halk fırkası kuruldu. Yorgun, bitkin bir ülkenin en canlı yıllarıydı, bir ülke yeniden inşa ediliyor, Anadolu demir ağlarla örülüyordu. Şapka, harf ve giyim kuşam kanunlarıyla hızlıca ülke modernize ediliyordu. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı, ekonomik iyileşmeleri laiklik vs. ülkenin parlak yıllarıydı. Ama 1938'de Atatürk ölünce Genel başkan vekili İnönü CHP'nin başına geçti. Tek Parti döneminin milli şefi işe koyuldu. İETT'yi kurdu; birçok köylüye toprak dağıtıldı, fabrikalar kuruldu, bir uçak fabrikası kurulup bir başkası açıldı. Lakin CHP'den ayrılanlar Demokrat Parti'yi kurdular. CHP tarihinin en zorlu günlerini yaşıyordu. Tek parti dönemi sona ermiş ve milli şef ilk demokratik seçimde kaybetmişti. Devleti kuran parti artık muhalefetteydi. DP iktidarı 27 Mayısla devrilince Askeri yönetim DP'yi kapatmış, parlamento sıraları CHP'ye kalmıştı. 1961 Seçimlerinde koalisyonla iktidara gelen CHP'yi DP'nin halefi olan Adalet Partisi kurulmuştu. Ve koca İsmet Paşa sağdan genç bir liderin işaretiyle devrilivermişti. Parti ardı ardına gelen koalisyon hükümetleriyle yorgun düşmüştü, kitleler CHP'ye soğuktu, ta ki o gelene kadar.....
Yıldızı parlayan Karaoğlan
Yıldızı asıl 1965'te CHP'nin seçim yenilgisiyle parladı. "Ortanın Solu" sloganına sarılarak genel sekreterliğe yükseldi. 12 Mart'tan sonra İnönü'nün askeri hükümete bakan vermesini eleştiriyor ve genel sekreterlikten istifa ediyordu. Ve Atatürk ve İnönü'den sonra CHP'nin 3.Genel Başkanı Bülent Ecevit'ti, 1973'te CHP'nin oyları onunla patladı. CHP-MSP koalisyonunun başbakanı Ecevit Kıbrıs harekatıyla kahraman oldu. 1977'ye gelindiğinde cephe hükümetinden bıkmış kitleler için Ecevit bir umut ışığı oluyordu. Karaoğlan'ın adı dağlara, taşlara yazılıyor mavi gömleği kurtuluşun simgesi oluyordu. 12 Eylülle birlikte Ecevit için yeni bir mücadele başladı, önce Hamzakoy'da gözetim altında alındı. 1,5 ay sonra Genel Başkanlıktan İstifa etti. Ve siyasetten 10 yıl men cezası aldı.
Yeni Sosyal Demokratlar
Yeni partiler kurulurken CHP tabanı bir birleştirici isim arayışı içindeydi. Yine bir İnönü bulundu, Yeni İnönü Boğaziçi Üniversitesindeki görevinden istifa etti ve SODEP Erdal İnönü'nün Yaş Gününde doğdu. Her şey sil baştan başlıyordu ancak İnönü ve Partisi Askeri yönetimce engellendi ve seçime sokulmadı. SHP ve DSP'nin kuruluşu ancak 1985 sonunda mümkün olabildi. Devrilen CHP çınarının artık 2 mirasçısı vardı.
Solda Birleşme
1985 yılında solda birleşme kısmen de olsa gerçekleşti. Halkçı Partiyle birleşip SHP kuruldu ve ilk kurultayında Erdal İnönü genel başkan seçildi. O da babasının yolundan gidiyordu. Bir başka eski başkan Bülent Ecevit'te DSP'yi kurdu. 1988 yılında ise Eski bir Maliye Bakanı Deniz Baykal SHP'nin genel sekreteri oldu, ancak kısa bir süre sonra görevinden istifa etti. Ve sırayla yapılacak 3 kurultayda İnönü'nün karşısına çıkacak ama 3'ünde de kaybedecekti. Genel başkan olmak için eski bir partinin yeniden kurulmasını bekleyecekti.
CHP Yeniden Kuruluyor!
12 Eylül Askeri Darbesi eski siyasi partilerin aynı adla yeniden kurulmasını yasaklamıştı. 1992 yılında bu yasak kalkınca 9 Eylül 1992'de CHP Yeniden doğuyordu. 25.Kurultayda 679 oy alan Deniz Baykal Atatürk'ün partisinin 4. ve yeni genel başkanıydı. 90'lı yıllar Sosyal Demokrat oyların Tam ortadan 3'e bölündüğü yıllardı. 1994 yerel seçiminde SHP%13.6, DSP %8.8 ve CHP %4 oy alabilmişti. Partinin eski günlerine kavuşabilmesi için bir kıvılcım gerekiyordu. O Kıvılcım 1995'de geldi, CHP ve SHP birleşti. 1995 seçimleri halkın bu birleşmeyle hiç tatmin olmadığını gösterdi, parti içi çalkantılar nedeniyle CHP'den uzaklaşan seçmen sadece %10.6 oy vermişti. Buna karşılık DSP'nin oy oranı %14.6 olmuş ve ilk kez Ecevit sosyal demokrat kanatta birinci parti konumuna yükseldi. 1998 yılında Baykal'ın desteğini çekmesiyle Mesut Yılmaz'ın azınlık hükümeti çöktü. Ardından Bülent Ecevit 18 Nisan 1999 seçimleri öncesi bir azınlık hükümeti kurdu. 18 Nisan seçimleri sonunda CHP tam bir fiyasko yaşadı. tarihinde ilk kez meclis dışı kalmıştı. Bu yenilgi sonunda Baykal İstifa etti. Yerine Altan Öymen genel Başkan oldu. CHP'nin bitmeyen liderlik yarışının sonunda 2000 yılına Baykal yeniden Genel Başkan oldu. DSP ise CHP'ye göre parti içi çekişmeleri olmayan sakin bir imaj çizmişti. Ancak parti içinde bütün karar almada Ecevit çiftinin imzası olduğu gibi iddialar hiç bitmedi.
CHP Yeniden Meclis'te!
2002 seçimleriyle CHP yeniden meclisteydi, oylarını %20'lere çıkarmıştı. DP ve Adalet Partisinden sonraki rakibi AK Partiydi. 2007 seçimlerine de Ak Parti yeniden damgasını vuruyor, CHP yeniden muhalefette kalıyordu. Sırada 2009 seçimleri vardı. Ancak parti içinde bir isim yavaş yavaş öne çıkıyordu. Kamuoyunun önünde kimi belgeleri açıklıyor, Ak Parti 2 Genel Başkan Yardımcısının istifasına neden oluyordu.
Yeni Genel Başkan Kılıçdaroğlu
CHP 33.olağan kongresine olağanüstü bir gelişmeyle gitti. İnternet sitelerinde yayınlanan bir video nedeniyle Deniz Baykal Genel Başkanlıktan istifa ediyor ve Kemal Kılıçdaroğlu 7.Genel Başkan Seçiliyordu.
İttifaklar Siyaseti
Kılıçdaroğlu Genel Başkan olduğunda bir enkaz devraldı, ülkenin en önemli referandumuna gidiliyordu. Ama CHP bu seçimi kaybetti, Ak Parti yeniden kazandı. 2009 Yerel seçimlerini de kaybetti. Ardından gelen 2010 referandumunu da kaybetti. Sırada 2011 seçimleri vardı, Kılıçdaroğlu bu seçimde CHP oylarını yükseltmeyi hedefliyordu derken, bir diğer muhalefet partisi olan MHP'ye çok ağır darbeler vuruldu. Parti'nin 6 Genel başkan yardımcısı istifa etmek zorunda kalmıştı. Kılıçdaroğlu'nun elinde 2 seçenek vardı, ya MHP'ye yardım etmeyecek ya da MHP'ye yardım eli uzatıp Mecliste Ak Parti'nin çoğunluğu almasını engelleyecekti. 2. seçeneği seçti ve bu seçimde MHP'nin oyu %1 düşerken CHP'nin oyları %5 arttı. Bir sonra ki seçimde halk tarafından seçilecek Cumhurbaşkanı seçimi vardı. CHP ve MHP ortak adaylarını açıkladılar. Ekmeleddin İhsanoğlu. Bu isim CHP tabanında bir infiale yol açtı. Ve Erdoğan Cumhurbaşkanı Seçildi. Ve yapılan kurultayda rakibi Muharrem İnce'ye karşı 1100 delegenin 700'ünü aldı. Yerel Seçimleri kaybettikten sonra 7 Haziran seçimleri vardı. Bu Seçimde AK Parti şoktaydı, %40 oy almışlardı. Bunun anlamı Tek başlarına iktidar olamayacaklarıydı. Hükümet kurulamayınca yeniden yapılan seçimde Ak Parti yeniden iktidar oldu. 2017'de yapılan başkanlık referandumunu da kılpayı kaybedince parti içi muhalefet çığ gibi büyüdü. Bunlara aldınmayan Kılıçdaroğlu 2018 seçimlerinde Muharrem İnce'yi aday gösterdi. CHP o seçimde de kaybetti. 2019 yerel seçiminde İstanbul ve Ankara'yı alarak zaferle çıktı.
Mustafa Kemal Halk fırkası adı ile siyasi bir parti kurmaya niyetli olduğunu açıkladığında yıl 1922'ydi. Bu konuşmadan bir yıl sonra halk fırkası kuruldu. Yorgun, bitkin bir ülkenin en canlı yıllarıydı, bir ülke yeniden inşa ediliyor, Anadolu demir ağlarla örülüyordu. Şapka, harf ve giyim kuşam kanunlarıyla hızlıca ülke modernize ediliyordu. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı, ekonomik iyileşmeleri laiklik vs. ülkenin parlak yıllarıydı. Ama 1938'de Atatürk ölünce Genel başkan vekili İnönü CHP'nin başına geçti. Tek Parti döneminin milli şefi işe koyuldu. İETT'yi kurdu; birçok köylüye toprak dağıtıldı, fabrikalar kuruldu, bir uçak fabrikası kurulup bir başkası açıldı. Lakin CHP'den ayrılanlar Demokrat Parti'yi kurdular. CHP tarihinin en zorlu günlerini yaşıyordu. Tek parti dönemi sona ermiş ve milli şef ilk demokratik seçimde kaybetmişti. Devleti kuran parti artık muhalefetteydi. DP iktidarı 27 Mayısla devrilince Askeri yönetim DP'yi kapatmış, parlamento sıraları CHP'ye kalmıştı. 1961 Seçimlerinde koalisyonla iktidara gelen CHP'yi DP'nin halefi olan Adalet Partisi kurulmuştu. Ve koca İsmet Paşa sağdan genç bir liderin işaretiyle devrilivermişti. Parti ardı ardına gelen koalisyon hükümetleriyle yorgun düşmüştü, kitleler CHP'ye soğuktu, ta ki o gelene kadar.....
Yıldızı parlayan Karaoğlan
Yıldızı asıl 1965'te CHP'nin seçim yenilgisiyle parladı. "Ortanın Solu" sloganına sarılarak genel sekreterliğe yükseldi. 12 Mart'tan sonra İnönü'nün askeri hükümete bakan vermesini eleştiriyor ve genel sekreterlikten istifa ediyordu. Ve Atatürk ve İnönü'den sonra CHP'nin 3.Genel Başkanı Bülent Ecevit'ti, 1973'te CHP'nin oyları onunla patladı. CHP-MSP koalisyonunun başbakanı Ecevit Kıbrıs harekatıyla kahraman oldu. 1977'ye gelindiğinde cephe hükümetinden bıkmış kitleler için Ecevit bir umut ışığı oluyordu. Karaoğlan'ın adı dağlara, taşlara yazılıyor mavi gömleği kurtuluşun simgesi oluyordu. 12 Eylülle birlikte Ecevit için yeni bir mücadele başladı, önce Hamzakoy'da gözetim altında alındı. 1,5 ay sonra Genel Başkanlıktan İstifa etti. Ve siyasetten 10 yıl men cezası aldı.
Yeni Sosyal Demokratlar
Yeni partiler kurulurken CHP tabanı bir birleştirici isim arayışı içindeydi. Yine bir İnönü bulundu, Yeni İnönü Boğaziçi Üniversitesindeki görevinden istifa etti ve SODEP Erdal İnönü'nün Yaş Gününde doğdu. Her şey sil baştan başlıyordu ancak İnönü ve Partisi Askeri yönetimce engellendi ve seçime sokulmadı. SHP ve DSP'nin kuruluşu ancak 1985 sonunda mümkün olabildi. Devrilen CHP çınarının artık 2 mirasçısı vardı.
Solda Birleşme
1985 yılında solda birleşme kısmen de olsa gerçekleşti. Halkçı Partiyle birleşip SHP kuruldu ve ilk kurultayında Erdal İnönü genel başkan seçildi. O da babasının yolundan gidiyordu. Bir başka eski başkan Bülent Ecevit'te DSP'yi kurdu. 1988 yılında ise Eski bir Maliye Bakanı Deniz Baykal SHP'nin genel sekreteri oldu, ancak kısa bir süre sonra görevinden istifa etti. Ve sırayla yapılacak 3 kurultayda İnönü'nün karşısına çıkacak ama 3'ünde de kaybedecekti. Genel başkan olmak için eski bir partinin yeniden kurulmasını bekleyecekti.
CHP Yeniden Kuruluyor!
12 Eylül Askeri Darbesi eski siyasi partilerin aynı adla yeniden kurulmasını yasaklamıştı. 1992 yılında bu yasak kalkınca 9 Eylül 1992'de CHP Yeniden doğuyordu. 25.Kurultayda 679 oy alan Deniz Baykal Atatürk'ün partisinin 4. ve yeni genel başkanıydı. 90'lı yıllar Sosyal Demokrat oyların Tam ortadan 3'e bölündüğü yıllardı. 1994 yerel seçiminde SHP%13.6, DSP %8.8 ve CHP %4 oy alabilmişti. Partinin eski günlerine kavuşabilmesi için bir kıvılcım gerekiyordu. O Kıvılcım 1995'de geldi, CHP ve SHP birleşti. 1995 seçimleri halkın bu birleşmeyle hiç tatmin olmadığını gösterdi, parti içi çalkantılar nedeniyle CHP'den uzaklaşan seçmen sadece %10.6 oy vermişti. Buna karşılık DSP'nin oy oranı %14.6 olmuş ve ilk kez Ecevit sosyal demokrat kanatta birinci parti konumuna yükseldi. 1998 yılında Baykal'ın desteğini çekmesiyle Mesut Yılmaz'ın azınlık hükümeti çöktü. Ardından Bülent Ecevit 18 Nisan 1999 seçimleri öncesi bir azınlık hükümeti kurdu. 18 Nisan seçimleri sonunda CHP tam bir fiyasko yaşadı. tarihinde ilk kez meclis dışı kalmıştı. Bu yenilgi sonunda Baykal İstifa etti. Yerine Altan Öymen genel Başkan oldu. CHP'nin bitmeyen liderlik yarışının sonunda 2000 yılına Baykal yeniden Genel Başkan oldu. DSP ise CHP'ye göre parti içi çekişmeleri olmayan sakin bir imaj çizmişti. Ancak parti içinde bütün karar almada Ecevit çiftinin imzası olduğu gibi iddialar hiç bitmedi.
CHP Yeniden Meclis'te!
2002 seçimleriyle CHP yeniden meclisteydi, oylarını %20'lere çıkarmıştı. DP ve Adalet Partisinden sonraki rakibi AK Partiydi. 2007 seçimlerine de Ak Parti yeniden damgasını vuruyor, CHP yeniden muhalefette kalıyordu. Sırada 2009 seçimleri vardı. Ancak parti içinde bir isim yavaş yavaş öne çıkıyordu. Kamuoyunun önünde kimi belgeleri açıklıyor, Ak Parti 2 Genel Başkan Yardımcısının istifasına neden oluyordu.
Yeni Genel Başkan Kılıçdaroğlu
CHP 33.olağan kongresine olağanüstü bir gelişmeyle gitti. İnternet sitelerinde yayınlanan bir video nedeniyle Deniz Baykal Genel Başkanlıktan istifa ediyor ve Kemal Kılıçdaroğlu 7.Genel Başkan Seçiliyordu.
İttifaklar Siyaseti
Kılıçdaroğlu Genel Başkan olduğunda bir enkaz devraldı, ülkenin en önemli referandumuna gidiliyordu. Ama CHP bu seçimi kaybetti, Ak Parti yeniden kazandı. 2009 Yerel seçimlerini de kaybetti. Ardından gelen 2010 referandumunu da kaybetti. Sırada 2011 seçimleri vardı, Kılıçdaroğlu bu seçimde CHP oylarını yükseltmeyi hedefliyordu derken, bir diğer muhalefet partisi olan MHP'ye çok ağır darbeler vuruldu. Parti'nin 6 Genel başkan yardımcısı istifa etmek zorunda kalmıştı. Kılıçdaroğlu'nun elinde 2 seçenek vardı, ya MHP'ye yardım etmeyecek ya da MHP'ye yardım eli uzatıp Mecliste Ak Parti'nin çoğunluğu almasını engelleyecekti. 2. seçeneği seçti ve bu seçimde MHP'nin oyu %1 düşerken CHP'nin oyları %5 arttı. Bir sonra ki seçimde halk tarafından seçilecek Cumhurbaşkanı seçimi vardı. CHP ve MHP ortak adaylarını açıkladılar. Ekmeleddin İhsanoğlu. Bu isim CHP tabanında bir infiale yol açtı. Ve Erdoğan Cumhurbaşkanı Seçildi. Ve yapılan kurultayda rakibi Muharrem İnce'ye karşı 1100 delegenin 700'ünü aldı. Yerel Seçimleri kaybettikten sonra 7 Haziran seçimleri vardı. Bu Seçimde AK Parti şoktaydı, %40 oy almışlardı. Bunun anlamı Tek başlarına iktidar olamayacaklarıydı. Hükümet kurulamayınca yeniden yapılan seçimde Ak Parti yeniden iktidar oldu. 2017'de yapılan başkanlık referandumunu da kılpayı kaybedince parti içi muhalefet çığ gibi büyüdü. Bunlara aldınmayan Kılıçdaroğlu 2018 seçimlerinde Muharrem İnce'yi aday gösterdi. CHP o seçimde de kaybetti. 2019 yerel seçiminde İstanbul ve Ankara'yı alarak zaferle çıktı.
