Farklarını bilmeyen çok kişi olduğu için böyle bir konu açıyorum. Pek çok fikir türemiş. Biri "Sadece Retail orijinal." diyor, biri "MAK keyler sahte keyler, format sonrası gidiyor. Almaya değmez." diyor. Hepsi zırva. Kullanım bakımından hiçbir farkları yok, hepsi orijinal kullanım sunuyor. Fakat elde ediliş yollarından ve kendi içlerindeki küçük farklardan dolayı farklı isimlendirmelere sahipler.
Not: CMD'ye girip
1) MAK KEY: (Multiple Activation Key)
Ticari kuruluşlar, Volume Lisans ürün alırken kaç defa kullanılacağını belirterek alırlar. Bu sayı alan ticari kuruluşa göre değişim gösterir. Misal, 1.000 defa kullanılabilecek bir key satın alındığında aynı keyi 1.000 adet farklı bilgisayara girip etkinleştirme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Kullanıcı limiti dolan bir MAK key alırsanız sorun yaşayabilirsiniz, etkinleştirme başarılı olmayabilir. Misal, 1.000 cihazlık limiti olan keyi bilgisayarına giren 1.001. kişi iseniz büyük ihtimalle etkinleşmeyecektir. Limite takılıp takılmamak da biraz şans işi olduğu için bu keyleri artık son kullanıcı pek tercih etmiyor. Şayet limite takılmadıysanız ve etkinleştiyse hiçbir sorun yaşatmaz.
Kısacası: Ne tek kullanımlık ne de tek bir PC'ye özel. Aynı keyi birden fazla kişi farklı cihazlarda aynı anda kullanabiliyorsa büyük ihtimalle MAK idir. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
2) RETAIL KEY:
Microsoft Store'den veya fiziki mağazalardan satın alabileceğiniz lisans türüdür. Şu aralar çeşitli sitelerde de ucuz fiyata Retail satıyorlar, cidden Retail geldiyse elinize ne mutlu size. Tek PC'ye özeldir ama tek kullanımlık değildir. Yeni bir bilgisayara geçerken eski bilgisayarınızdan silip yeni bilgisayarınıza taşıyabilirsiniz. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. En mantıklı etkinleştirme yolunun bu olduğunu düşünüyorum.
3) OEM KEY: (Original Equipment Manufacturer)
Bu keyler, "Yeni bir bilgisayar satın aldığınızda içerisinde gömülü gelen keylerdir. Çoğunlukla laptoplarda oluyor." diyebiliriz. Fakat internet üzerinden satıldığı da oluyor. Günümüzde OEM adı altında MAK key satan çok üçkağıtçı da var. Sizin kullanımınıza bir etkisi olmasa da dikkat etmekte fayda var.
OEM keyler kendi içerisinde türlere ayrılır. Bunlar şöyledir:
a) OEM:SLP (System Locked Pre-Installation):
Sisteme dahil gelen lisanslardır, laptoplarda karşımıza çıkar. Cihazın altına yapıştırılmış bir Windows etiketi yoksa muhtemelen OEM:SLP idir. Retail keyler gibi silinip başka bilgisayarlarda kullanılabilme özelliği yoktur. Tek PC'ye özeldir. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
b) OEM:NONSLP (NON System Locked Pre-Installation):
Bilgisayar üreticileri tarafından dağıtılmaktadır. Retail keyler gibi silinip başka bilgisayarlarda kullanılabilirler. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. Fakat etkinleştirmek için bilgisayarınızın internete bağlı olması gerekmektedir, aksi takdirde hatalar alabilirsiniz.
c) OEM:COA (Certificate Of Authenticity):
Cihazda bulunan Windows etiketi üzerinde yazılı olan lisanstır. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. Fakat etkinleştirmek için bilgisayarınızın internete bağlı olması gerekmektedir, aksi takdirde hatalar alabilirsiniz.
Kısacası: OEM keyler, tek kullanımlıktır ve NONSLP sürümü hariç tek bir PC'ye özeldir. NONSLP değilse kendi bilgisayarınıza girdikten sonra başka bir cihazda asla çalışmaz. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
4) KMS: (Key Management Service)
Microsoft tarafından onaylanmış bir sunucu üzerinden Windows'u etkinleştiren bir lisanstır. Belirli bir sunucu vardır ve bilgisayarlar bağlanır. Kullanıcılar, 180 günde bir etkinleştirme işlemlerini yenilemek zorundadırlar. KMS, çok sayıda bilgisayar çalıştıran kuruluşlar için uygundur. Lisanlarla tek tek uğraşmak istemeyen kuruluşlar, KMS sistemini tercih ederler.
KMSpico gibi uygulamalar ise tersine mühendislikle kendi illegal sunucularını kurup KMS yöntemiyle etkinleştirme yaparlar. Esas sorun bu etkinleştirme yönteminde değildir, uygulama içerisine sakladıkları zararlılardadır. Bu sebepten asla 3. şahıs programlar indirmeyin etkinleştirme için. KMS lisans çeşitleri ise aşağıdaki gibidir:
a) Volume:GVLK (Volume:Generic Volume License Key):
Bu anahtar KMS istemci sistemlerde kullanılır.
b) Volume:CSVLK (Volume:Customer Support Volume License Key):
KMS sistemlerinin sunucularında kullanılan lisanstır. Lisans şartlarına göre belirlenen sayıda KMS istemcilerini etkinleştirebilir.
Sonuç:
KMS hariç tüm etkinleştirme yöntemleri kalıcı ve format sonrası gitmeyen bir kullanım sunuyor. Farklılıklarını ise yukarıda açıkladım. "Bana MAK key geldi, off ne yapacağım?" demenize gerek yok, eğer etkinleştirme başarılı olduysa kullanım olarak herhangi bir fark sunmayacak size. Ya da "KMS ile etkinleştirdim, CMD komutunu yazınca etkinleştirme süresi 'kalıcı' gözükmüyor. Şimdi Windows'u tam kullanamayacak mıyım?" demenize gerek yok. KMS yöntemi, her seferinde kod yazmayı ve belirli aralıklara bunu tekrar etmeyi gerektirir. Bu Windows'unuzun bozuk olduğu anlamına gelmez.
Not: CMD'ye girip
slmgr -dli komutunu yazarsanız hangi tür lisansa sahip olduğunuzu görebilirsiniz.1) MAK KEY: (Multiple Activation Key)
Ticari kuruluşlar, Volume Lisans ürün alırken kaç defa kullanılacağını belirterek alırlar. Bu sayı alan ticari kuruluşa göre değişim gösterir. Misal, 1.000 defa kullanılabilecek bir key satın alındığında aynı keyi 1.000 adet farklı bilgisayara girip etkinleştirme işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Kullanıcı limiti dolan bir MAK key alırsanız sorun yaşayabilirsiniz, etkinleştirme başarılı olmayabilir. Misal, 1.000 cihazlık limiti olan keyi bilgisayarına giren 1.001. kişi iseniz büyük ihtimalle etkinleşmeyecektir. Limite takılıp takılmamak da biraz şans işi olduğu için bu keyleri artık son kullanıcı pek tercih etmiyor. Şayet limite takılmadıysanız ve etkinleştiyse hiçbir sorun yaşatmaz.
Kısacası: Ne tek kullanımlık ne de tek bir PC'ye özel. Aynı keyi birden fazla kişi farklı cihazlarda aynı anda kullanabiliyorsa büyük ihtimalle MAK idir. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
2) RETAIL KEY:
Microsoft Store'den veya fiziki mağazalardan satın alabileceğiniz lisans türüdür. Şu aralar çeşitli sitelerde de ucuz fiyata Retail satıyorlar, cidden Retail geldiyse elinize ne mutlu size. Tek PC'ye özeldir ama tek kullanımlık değildir. Yeni bir bilgisayara geçerken eski bilgisayarınızdan silip yeni bilgisayarınıza taşıyabilirsiniz. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. En mantıklı etkinleştirme yolunun bu olduğunu düşünüyorum.
3) OEM KEY: (Original Equipment Manufacturer)
Bu keyler, "Yeni bir bilgisayar satın aldığınızda içerisinde gömülü gelen keylerdir. Çoğunlukla laptoplarda oluyor." diyebiliriz. Fakat internet üzerinden satıldığı da oluyor. Günümüzde OEM adı altında MAK key satan çok üçkağıtçı da var. Sizin kullanımınıza bir etkisi olmasa da dikkat etmekte fayda var.
OEM keyler kendi içerisinde türlere ayrılır. Bunlar şöyledir:
a) OEM:SLP (System Locked Pre-Installation):
Sisteme dahil gelen lisanslardır, laptoplarda karşımıza çıkar. Cihazın altına yapıştırılmış bir Windows etiketi yoksa muhtemelen OEM:SLP idir. Retail keyler gibi silinip başka bilgisayarlarda kullanılabilme özelliği yoktur. Tek PC'ye özeldir. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
b) OEM:NONSLP (NON System Locked Pre-Installation):
Bilgisayar üreticileri tarafından dağıtılmaktadır. Retail keyler gibi silinip başka bilgisayarlarda kullanılabilirler. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. Fakat etkinleştirmek için bilgisayarınızın internete bağlı olması gerekmektedir, aksi takdirde hatalar alabilirsiniz.
c) OEM:COA (Certificate Of Authenticity):
Cihazda bulunan Windows etiketi üzerinde yazılı olan lisanstır. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar. Fakat etkinleştirmek için bilgisayarınızın internete bağlı olması gerekmektedir, aksi takdirde hatalar alabilirsiniz.
Kısacası: OEM keyler, tek kullanımlıktır ve NONSLP sürümü hariç tek bir PC'ye özeldir. NONSLP değilse kendi bilgisayarınıza girdikten sonra başka bir cihazda asla çalışmaz. Format işleminin ardından sisteminize herhangi bir lisans anahtarı girmenize gerek kalmadan Windows'u etkinleştirmenize olanak sağlar.
4) KMS: (Key Management Service)
Microsoft tarafından onaylanmış bir sunucu üzerinden Windows'u etkinleştiren bir lisanstır. Belirli bir sunucu vardır ve bilgisayarlar bağlanır. Kullanıcılar, 180 günde bir etkinleştirme işlemlerini yenilemek zorundadırlar. KMS, çok sayıda bilgisayar çalıştıran kuruluşlar için uygundur. Lisanlarla tek tek uğraşmak istemeyen kuruluşlar, KMS sistemini tercih ederler.
KMSpico gibi uygulamalar ise tersine mühendislikle kendi illegal sunucularını kurup KMS yöntemiyle etkinleştirme yaparlar. Esas sorun bu etkinleştirme yönteminde değildir, uygulama içerisine sakladıkları zararlılardadır. Bu sebepten asla 3. şahıs programlar indirmeyin etkinleştirme için. KMS lisans çeşitleri ise aşağıdaki gibidir:
a) Volume:GVLK (Volume:Generic Volume License Key):
Bu anahtar KMS istemci sistemlerde kullanılır.
b) Volume:CSVLK (Volume:Customer Support Volume License Key):
KMS sistemlerinin sunucularında kullanılan lisanstır. Lisans şartlarına göre belirlenen sayıda KMS istemcilerini etkinleştirebilir.
Sonuç:
KMS hariç tüm etkinleştirme yöntemleri kalıcı ve format sonrası gitmeyen bir kullanım sunuyor. Farklılıklarını ise yukarıda açıkladım. "Bana MAK key geldi, off ne yapacağım?" demenize gerek yok, eğer etkinleştirme başarılı olduysa kullanım olarak herhangi bir fark sunmayacak size. Ya da "KMS ile etkinleştirdim, CMD komutunu yazınca etkinleştirme süresi 'kalıcı' gözükmüyor. Şimdi Windows'u tam kullanamayacak mıyım?" demenize gerek yok. KMS yöntemi, her seferinde kod yazmayı ve belirli aralıklara bunu tekrar etmeyi gerektirir. Bu Windows'unuzun bozuk olduğu anlamına gelmez.
