UYARI: Bu konu uzman önerisi/tedavisi yerine geçmez. Zaten biliyorsunuzdur ama ben yine de hatırlatayım dedim.
Depresyon nedir?
Depresyon beyindeki bazı bölgelerin iletişim kuramaması, serotonin hormonunun düşmesine bağlı olarak yaşanan çevresel ve sosyal faktörlerin etkili olduğu
biyolojik bir hastalıktır. Depresyon ölümle sonuçlanabilen dikkate alınması gereken bir hastalıktır.
Depresyon belirtileri nelerdir?
- Sürekli üzgün hissetmek
- Günlük aktivitelere ilgi ve zevk kaybı
- İştah değişiklikleri: Aşırı yeme veya iştahsızlık
- Uykuya dalmada zorluk, sık uyanma veya aşırı uyuma
- Sürekli yorgun hissetme
- Konuşmada ve hareketlerde yavaşlık
- Değersiz ve suçlu hissetmek
- Konsantrasyon kaybı, karar verme zorluğu
- Derslerde başarısızlık
- İntihar eğilimi
Depresyon tanısı koyulabilmesi için bu düşünce, his ve davranışların en az 1 ay sürmesi gerekiyor.
Depresyon hastalarının ölüm ihtimali: İntihar
Depresyon hastalarının düşüncelerinde hep bir intihar düşüncesi saklıdır. Bu düşünce zamanla artar. Artık beyni kemirir. Ve aşağıdaki adımlar beyin tarafından işleme koyulur:
- Depresyon tepkisi verilir.
- Hayat bu tepkilere olumsuz tepki verir.
- Kişinin durumu hayatın işleyişine uygun değildir. Bundan dolayı beyinde yetersizlik ve suçluluk duygusu oluşur.
- Zaman geçer ve bu hislerin kat sayısı ve hissedilebilirliği artar. Bu duygulara çaresizlik de eklendiği zaman süper kötü üçlemesi tamamlanmış oluyor.
- İntihar davranışı kendini yok etmek değildir. Kendini yok etmek sadece bir "yöntem"dir. Aslında olan intihar, bu bahsettiğim duygulardan kaçış ve uzaklaşma davranışıdır. Bu bazı kişilerde "sürekli uyku" olarak görülebilir. Bu da bir intihardır. Kişinin benliğini yok etmesi demektir. Bazı kişilerde de sonraki gerçek intihar adımına yönlendirir.
- İntihar yöntemleri araştırmak: "Kaç mg doz ölümcüldür ", "Kaç metreden düşersem ölürüm?" sorularını sormak artık bir şeylerin cidden ciddileştiğini gösterir. Tabi bu araştırmalar gizli yapılır.
- Araştırma sonrası plan yapılır: yöntem (yüksek dozaj ilaç alımı), zaman (gece), mekan (ev) seçilir.
- Plan zaman ve mekan doğrultusunda girişim gerçekleştirilir.
- Allah ikinci bir şans verirse gerekli tıbbi ve acil müdahaleyle kurtulur aksi durumda vefat gerçekleşir.
Baumeister Kaçış Kuramı’na göre intihar nasıl işler, o sona giden yol nasıldır gelin bunu konuşalım. Bu kuramın temelinde 6 madde, aşama vardır.
1.Aşama: Gerçekçi olmayan, realist olmayan, mantıksız ve mevcut standartlar ile imkanlara paralel olmayan beklentiler, olumsuz, travmatik bir olay yaşamak veya her ikisi de bireyin kendi kendine koyduğu veya başkalarının dayattığı hayat standartların, beklentilerin, görevlerin, kuralların altında yaşadığına inanmasıdır. Kişinin gerçek dışı, mantıksız ve mevcut imkanlarla paralel olmayan beklentileri olmasının suçlu ve yetersiz hissetme gibi kaçınılmaz bir sonucu vardır.
2.Aşama: Kişi bu standartların altında kaldığı için kendisini suçlu, yetersiz ve kusurlu hisseder. Kendisini kötü niteliklerle tanımlar. “İşe yaramazım, kusurluyum, yetersizim, bu hayat bana göre değil, yüküm, layık değilim” vb. söylemler örnek olarak verilebilir.
3.Aşama: Kendini gittikçe daha fazla suçlayan bireyin farkındalık düzeyi yükselir. Olumsuz olaylarla, kendisinin alakası olmasa (bilişsel çarpıtma: kişiselleştirme) bile kendisini ilişkilendirerek daha fazla suçlar. Bundan dolayı olumsuz duygulanım gelişir.
4.Aşama: Olumsuz duygulanım geliştiren birey daha anlamsız ve daha az bütünleşmiş bir biliş ve bilinç durumuna geçer. Bu duruma bilişsel yıkım denir. Kendisini artık hayattan iyice soyutlamaya gider.
5.Aşama: Bilişsel yıkım o kadar iticidir ki kişinin ruh hali çöker ve düşüncelerin dümeni intihara doğru çevrilir.
6.Aşama: Bilişsel yıkımın getirileri olan şimdiki zaman dilimi içerisinde düşünerek kısa vadeli hedeflere yönelik eylemler yapar. Daha geniş zaman ve daha geniş kavramlar ile duygular yerine hareketlere ve duyumsamalara odaklanır. Birey kendi iç sesine daha çok kulak verir. Artık içindeki o “intihar et, ilaç iç, kes damarı” sesi daha baskın gelir. Mantıksız bilişler, çarpıtılmış düşünceler, hissizlik, pasiflik, sosyallikten izole edilmiş olmak yıkımın sonuçlarıdır.
İntihar tüm bu hislerden kaçma çabası olarak görülür. İntihar etmeyi düşünen kişilerde büyük olasılıkla suçluluk duygusu kuvvetli oranda vardır. Bu duygunun yanında umutsuzluk hissiyatı da vardır. Bunun da yanında mükemmeliyetçilik de olabilir, hayatın şartlarının mükemmel olmamasından dolayı böyle düşüncelere maruz kalınabilir. Kişi bulunduğu durumdan hiç çıkamayacağına, hiçbir şeyin iyi veya çok iyi olamayacağına, iyi şeyler için yetersiz ve kusurlu olduğuna, inanır.
İntihar etmeyi düşünen insan kendisini nasıl belli eder?
- Sürekli ölümden bahsediyorsa
- Sürekli ölüm ve intihar hakkında şakalar yapıyor ve kendisine sorulduğunda sadece şaka diyorsa ki sadece şaka bile olsa o an arkasında bir gerçek yatıyor olabilir.
- Ölümü yüceltiyorsa
- İntiharı bir çözüm olarak kabul ediyorsa, daha önce intihar eden kişiler hakkında yorum yaparken "haklılık" veriyorsa
- İntihar yöntemlerini araştırıyorsa; örneğin internetten hangi etken maddenin toksit dozunun kaç mg olduğuna bakmak gibi
- Daha önce intihar girişiminde bulunmuşsa
- Sık sık çaresizlikten söz ediyorsa
- Sürekli üzgün hissediyorsa
- Eskiden hoşlandığı şeylerden bile uzak kalıyorsa
- Günlük işlerden bile kendini alıkoyuyorsa
- Hayat anlamsızdır gibi ifadeler kullanıyorsa
- Finansal sıkıntıların sonsuza kadar süreceğine inanıyorsa
- Yoğun kafa karışıklığı yaşıyorsa , mecazen önünü göremiyorsa
- Artık hayatta ne varsa hiçbir şeyin önemli olmadığını söylüyorsa
- Kendisinin alakası olmadığı durumlarda bile kendisini suçluyorsa
- Yardım tekliflerini ret ediyorsa
- Sürekli ilişki problemleri yaşıyorsa; aile, çevre, erkek arkadaş, kız arkadaş, sevgilisiyle
- İntihar haberlerine ilgisi varsa , intihar videoları izliyorsa
- Tecavüz, kayıp gibi travmatik olaylar yaşamışsa
- Madde bağımlılığı varsa
- Majör depresyonu varsa
- Zorunlu göçe mecbur kaldıysa
- Toplumsal ayrımcılığa maruz kalıyorsa
İntihar hisleri ve düşüncesi olduğuna inandığınız birine nasıl yaklaşmalısınız?
- Dertlerini küçümsemeden sırf onu önemli hissettirecek bir mekanda sakince konuşun.
- Dert, his paylaşımı rahatlatma meydana getirir.
- Her şey iyi olacak, mükemmel olacak gibi gerçek dışı vaatler vermeyin. Fakat umut vermede geri durmayın.
- Şöyle yap, böyle yap demeyin. Emir kipiyle konuşmayın. Kişinin düşüncesine uygun şekilde destek sağlayın. Arkasında olduğunuzu bilsin.
- İntihar planı olup olmadığını direkt sorun. Varsa durumu sır olarak saklanmaması gerektiğini ilgili yerlerden destek alınması gerektiğini bildirin.
- Psikiyatriste gitmesi gerektiğini belirtin. Gerekli ilaç ve psikoterapi tedavisinden sonra yavaş ama sağlam adımlarla iyileşme süreci başlar.
- Duruma göre değişiklik gösterir; intihar girişimi ihtimalini kişinin yakınlarıyla paylaşın.
İntihar hisleri ve düşüncesi olduğuna inandığınız birine nasıl yaklaşmamalısınız?
- Bu muydu derdin?
- Anan mı öldü baban mı evi terk etti, vatanından mı kovuldun, borç batağına mı battın gibi gibi ekstrem örneklerle kişinin içinde bulunduğu durum küçümsenir. İşte bu silahın tetiğine basmakla aynı şeydir. Dikkat!
İntihar girişimi planlıyorsanız veya planlayan birini tanıyorsanız birlikte en yakın hastanenin acil servisine başvurun. Gerekli yönlendirmeler sağlanıp gerekli prosedür işleme alınacaktır.
Örneğin Adana'da acil servise intihar vesveseleri ile başvurduysanız sizi ambulansla Dr.Ekrem Tok Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi'ne yatırırlar. 1 hafta gözlem içinde tutulur. Daha sonra ilerleme kat edilirse ayakta ilaçla tedaviyle devam edilir.
Uzak durmanız kişiler listesi
- Olay kişide bitiyor
- Kişi kendini doktorudur
- Deli ilacı kullanmayın
- .
- .
- .
anladınız siz.
Burns Depresyon Testi
Alıntı: İyi Hissetmek, Psikonet Yayınları, David Burns
(İntihar bölümünde sadece bir soruyu bile 1 ve yukarı puanı işaretlediyseniz acil yardım almanız gerekmektedir.)
Bu testi uygulayınız. Size en yakın sonuca 'X' koyunuz. Puanlarınızı daha sonra toplayınız.
Toplam puan | Depresyon düzeyi |
0-5 | Depresyon yok |
6-10 | Normal ama mutsuz |
11-25 | Hafif depresyon |
26-50 | Orta depresyon |
51-75 | Ağır depresyon |
76-100 | Aşırı depresyon |
Konu hakkında geri bildiriminizi bekliyorum.